ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΚΑ'-6 ΜΑΪΟΥ 1997(Ν.2503/1997):Συζήτηση της αρχής Σ.Ν. Υπ. Εσωτερικών"Διοίκηση,οργάνωση,στελέχωση Περιφέρειας,ρύθμιση θεμάτων Τοπ. Αυτοδ."
Διαβάζοντας αυτό το νομοσχέδιο, είχα την αίσθηση ότι η Κυβέρνηση μάλλον μετάνιωσε για τη δημιουργία της Νομαρχιακής Aυτοδιοίκησης. Δηλαδή, έχω την αίσθηση ότι η Κυβέρνηση, δημιουργώντας τοπικούς άρχοντες, εκλεγμένους για τη δευτεροβάθμια Nομαρχιακή Αυτοδιοίκηση από το Λαό και πολιτικά επομένως μη οπωσδήποτε ελεγχόμενους από την κεντρική διοίκηση -και μπορεί να μην είναι ελεγχόμενοι ακόμα και οι εκλεγμένοι με το κυβερνών Κόμμα- σκέφτηκε ότι ο καλύτερος τρόπος επανόδου στο παλαιό και δοκιμασμένο σύστημα της εξάρτησης από την Κεντρική Αυτοδιοίκηση, θα ήταν απλούστατα, να "καπελώσει" τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση με μία πανίσχυρη περιφέρεια, η όλη συγκρότηση της οποίας θα εξηρτάτο από την κεντρική διοίκηση και επομένως από την Κυβέρνηση.
Στην ουσία αυτό κάνει μ' αυτό το νομοσχέδιο. Διότι αν η Κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να τονώσει τόσο την αυτοδιοίκηση όσο και την αποκέντρωση -και θα μιλήσω λίγο και γι' αυτούς τους δύο όρους που φαίνεται ότι στην Κυβέρνηση συγχέονται- θα άρχιζε ανάποδα, όχι από την κεφαλή, από την κορυφή, αλλά από τη βάση. Θα ξεκινούσε με την ενίσχυση πρώτα απ' όλα της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δεν παραγνωρίζω ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα και γίνονται βήματα και μ' αυτό το νομοσχέδιο. Κυρίως όμως θα προχωρούσε στην αποσαφήνιση, στην αποκρυστάλλωση και στην πραγματική αναβάθμιση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης υπό τις δύο μορφές τους, δηλ. των νομαρχιών ως θεσμών της αυτοδιοίκησης, αλλά και της αποκέντρωσης, δηλαδή ως φορέων κρατικής εξουσίας.
Με το νομοθέτημα αυτό, που θα δούμε ότι είναι παντελώς ανεφάρμοστο και φοβούμαι και αντισυνταγματικό, αντί να διαλύσει αυτήν τη σύγχυση που επικρατεί αυτήν τη στιγμή μεταξύ των διαφόρων βαθμών αυτοδιοίκησης και αποκέντρωσης, επιτείνει περισσότερο τη σύγχυση. Και αυτή η σύγχυση τεκμηριώνεται ακόμα καλύτερα και από εκείνο, το οποίο είπε ο κύριος Υφυπουργός, όταν προσπάθησε να αντικρούσει τον κ. Παυλόπουλο λέγοντας, "τι μας μιλάτε και μας διαφοροποιείτε την αποκέντρωση από την αυτοδιοίκηση, ένα και το ίδιο πράγμα είναι". Ε, δεν είναι ένα και το ίδιο. Κάποιες γνώσεις συνταγματικού και διοικητικού δικαίου δείχνουν ποια είναι η διαφορά μεταξύ αυτοδιοίκησης και αποκέντρωσης. Η αποκέντρωση είναι η κρατική εξουσία η οποία μεταφέρεται σε ορισμένα όργανα με περιφερειακή βάση, ενώ η αυτοδιοίκηση είναι άλλος θεσμός, και γι' αυτό άλλωστε και το Σύνταγμα διαθέτει δύο διαφορετικά άρθρα, το 101 για την αποκέντρωση και το 102 για την αυτοδιοίκηση.
'Ένα παράδειγμα της σύγχυσης που επικρατεί σήμερα και επομένως της ουσιαστικής κακοδιοίκησης και στο σκέλος της αυτοδιοίκησης και στο σκέλος της αποκέντρωσης, είναι ότι δεν υπάρχει έλεγχος αυτήν τη στιγμή της νομιμότητας των ενεργειών όλων των βαθμίδων της αυτοδιοίκησης. Οι αποφάσεις των δήμων ελεγχόντουσαν ως προς τη νομιμότητά τους στο παρελθόν από τους νομάρχες με την παλαιά τους φύση. Σήμερα δεν ελέγχονται, αλλά κυρίως δεν ελέγχεται η νομιμότητα των πράξεων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, διότι δεν υπόκεινται αυτήν τη στιγμή στον έλεγχο του Κράτους, δηλαδή των Υπουργών. Γι' αυτό και εμείς οι Βουλευτές βρισκόμαστε σε αδυναμία άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου απέναντι των νομαρχών, διότι δεν ξέρουμε σε ποιον να απευθυνθούμε και από ποιον να ζητήσουμε ευθύνες. 'Όταν ο Υπουργός στην ουσία μας απαντάει ότι οι νομάρχες είναι εκλεγμένοι, είναι αυτόνομοι εν τίνι μέτρω, μας λέει τι; Να απευθυνθούμε σ' αυτούς; Επομένως, αυτό το στοιχειώδες της οργάνωσης του ελέγχου της νομιμότητας των πράξεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ούτε και αυτό το ρυθμίζει τώρα η Κυβέρνηση. 'Όχι μόνο δεν το ρυθμίζει, αλλά δημιουργεί μια ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση και μας οδηγεί σε αδιέξοδα.
Και έρχομαι ακριβώς στο βασικό μειονέκτημα της ρύθμισης, μιας μη ρύθμισης θα έλεγα, διότι αυτό το μόρφωμα που δημιουργείται και λέγεται περιφέρεια, στην πραγματικότητα δε θα υπάρχει για πολύ καιρό και δεν ξέρω τελικά, εάν δεν χρειαστεί έπειτα από την αναπόφευκτη επέμβαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, να ξαναγίνει νέος νόμος και να ξανασυζητούμε πάλι γι' αυτά.
Γίνομαι πιο σαφής. Δημιουργείται η περιφέρεια. Στην ουσία δημιουργείται αυτήν τη στιγμή ένας "μπαμπούλας" για τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση -εντός εισαγωγικών πάλι η έκφραση, αλλά νομίζω ότι είναι χαρακτηριστική- διότι στην πραγματικότητα δε δημιουργείται μια αρχή με σάρκα και οστά, αλλά δημιουργείται ένα φάντασμα. Φάντασμα είναι αυτό που δημιουργείτε, διότι δεν έχει αρμοδιότητες, αφού αυτές πρόκειται μετά εξάμηνο να προκύψουν από το έργο μιας επιτροπής και να πάρουν τη μορφή ενός προεδρικού διατάγματος, το οποίο με τις επεξεργασίες που θα υποστεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας είναι ζήτημα μετά πόσο καιρό θα μπορέσει να λάβει σάρκα και οστά. Αλλά το θέμα είναι άλλο. Θα μπορέσει τελικά ακόμα και αυτό το μόρφωμα που δημιουργείτε να περπατήσει;
Εγώ φοβάμαι πάρα πολύ -και το είπε και ο κ Παυλόπουλος πολύ χαρακτηριστικά- ότι εδώ μπαίνουμε σε μια συνταγματική περιπέτεια, διότι έρχεται ένα νομοσχέδιο που λέει "θα κατανείμω αρμοδιότητες, κεντρικές και περιφερειακές", ενώ κατά το Σύνταγμα, οι αρμοδιότητες της περιφέρειας, άπαξ και δημιουργηθεί αυτός ο θεσμός, είναι δεδομένες από το Σύνταγμα. Το λέει ρητά το άρθρο 101, παράγραφος 3, το οποίο ομιλεί για γενική αποφασιστική αρμοδιότητα των περιφερειακών κρατικών οργάνων για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους.
'Άπαξ, λοιπόν, και δημιουργείται αυτός ο νόμος, όλες οι περιφερειακές αρμοδιότητες ανήκουν ήδη σ' αυτήν την περιφέρεια. Σε ποια θέση θα βρεθούν τότε αυτά τα όργανα, αυτός ο γενικός γραμματέας που θα δημιουργηθεί, όταν αυτά τα όργανα, ξέροντας ότι πρέπει να περιμένουν κάποιο νόμο που θα βγει και κάποιο διάταγμα που θα τους αναθέτει αρμοδιότητες, θα αρνούνται να ασκήσουν αρμοδιότητες, διότι δεν τις έχουν γραμμένες στο προεδρικό διάταγμα; Το Συμβούλιο της Επικρατείας, όμως, από την άλλη μεριά θα λέει ότι: "Τι κατανομή και μεταφορά αρμοδιοτήτων να κάνω και να δεχθώ το προεδρικό διάταγμα που μου φέρνετε, αφού αυτές οι αρμοδιότητες αυτονοήτως και αυτοδικαίως ανήκουν σ' αυτό το περιφερειακό κρατικό όργανο;".
Προβλέπω μια σύγχυση απερίγραπτη που θα δημιουργηθεί σ' αυτό το σημείο. Αλλά και πέραν αυτών, δεν είναι σοβαρό, για τη Βουλή να ψηφίζει ένα νόμο που δημιουργεί ένα περιφερειακό κρατικό όργανο-φάντασμα, το οποίο δεν έχει αρμοδιότητες, θα έχει στην κεφαλή του ένα γενικό γραμματέα περιφέρειας του οποίου δε γνωρίζουμε ούτε τα προσόντα, τα οποία θα πρέπει να διαθέτει ούτε και το χρόνο εντός του οποίου θα ασκεί αυτά τα καθήκοντα, και από κει και πέρα, αυτά όλα να τα περιμένουμε από κάποια πράξη της διοικήσεως. Να ψηφίζουμε, επίσης, ένα περιφερειακό συμβούλιο που φαίνεται να έχει και να μην έχει συγκεκριμένη σύνθεση, αφού με διάταγμα θα αλλάξει και η σύνθεση και οι αρμοδιότητες.
Εγώ πάντως φοβούμαι ότι με αυτό το νομοσχέδιο και παρά τις καλές προθέσεις της Κυβέρνησης, μπαίνουμε σε μια περιπέτεια.