ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΘ΄-21.6.1982: Συζήτηση επί των άρθρων και του συνόλου του νομοσχεδίου Υπ. Παιδείας"για τη δομή και λειτουργία των ΑΕΙ"
Στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 1, η φράση ότι “το Κράτος έχει την υποχρέωση να παρέχει την ανώτατη εκπαίδευση σε κάθε Έλληνα πολίτη που το επιθυμεί” είναι παραπλανητική για τον Ελληνικό Λαό και ανταποκρίνεται στο στυλ που ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ, να δίδει υποσχέσεις που δεν τις τηρεί, που δεν μπορεί να τις τηρήσει. Και είναι παραπλανητική, διότι το ξέρουμε, ότι δεν μπορεί να σπουδάσει κάθε Έλληνας Πολίτης, που το επιθυμεί. Υπάρχουν περιορισμοί. Εκτός, όμως, από αυτό, νομίζω, ότι η Κυβέρνηση θα βρεθεί σε πλήρη αδυναμία να εφαρμόσει το numerus clausus στα Πανεπιστήμια, διότι, όπως ξέρουμε, ο περιορισμένος αριθμός εισακτέων ρυθμίζεται με υπουργική απόφαση. Δεν ξέρω, λοιπόν, πώς ο κ. Υπουργός Παιδείας θα μπορέσει να εκδώσει του χρόνου Υπουργική απόφαση, που θα ορίζει ότι μπαίνουν τόσοι να σπουδάσουν στα Ιδρύματα, όταν υπάρχει διάταξη νόμου που λέει, ότι πρέπει να σπουδάζει κάθε Έλληνας Πολίτης που το επιθυμεί. Δεν σώζεται αυτή η γενναιόδωρη εξαγγελία, ούτε με την φράση “μέσα από τις διαδικασίες που ορίζονται κάθε φορά από τον νόμο”, γιατί δεν ορίζονται από τον νόμο, πόσοι εισάγονται. Αυτό γίνεται με Υπουργική απόφαση. Προσέξτε, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, μήπως και του χρόνου δεν μπορέσετε να περιορίσετε τον αριθμό των εισακτέων, και πρέπει να βάλετε όλους μέσα στα Ιδρύματα.
Η δεύτερη παρατήρησή μου, αναφέρεται στην παρ. 2, που λέει ότι “η Ανώτατη Εκπαίδευση παρέχεται στα Α.Ε.Ι. που έχουν ως αποστολή κ.λπ. κ.λπ.”. Δεν καθορίζονται ποια είναι τα Α.Ε.Ι., στα οποία εφαρμόζεται αυτός ο νόμος. Δηλαδή, δεν καθορίζεται το πεδίο εφαρμογής αυτού του νόμου. Έπρεπε να απαριθμηθούν τα υπάρχοντα Α.Ε.Ι. Και λέγω ότι η απαρίθμηση είναι αναγκαία, διότι σύμφωνα με κάποια άλλη διάταξη αυτού του νόμου, ένα Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα δεν ιδρύεται πια με νόμο, που ψηφίζεται από τη Βουλή, αλλά με Προεδρικό Διάταγμα. Επομένως, υπάρχει σύγχυση ως προς το πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού, με το να μη καθορίζονται ποια είναι τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στα οποία εφαρμόζεται ο νόμος.
Η Τρίτη παρατήρησή μου, αναφέρεται στο ειδικότερο περιεχόμενο της παρ. 2 και ιδιαίτερα στο σημείο 1, το οποίο ορίζει ότι “αποστολή των Α.Ε.Ι. είναι να παράγουν και να μεταδίδουν τη γνώση με την έρευνα και την διδασκαλία”. Μα, προς Θεού, είναι έκφραση νόμου “να παράγουν και να μεταδίδουν την γνώση”. Η επιστήμη, κατ’ αρχήν, δεν είμαι βέβαιη, αν συνίσταται μόνο σε αυτό, στην παραγωγή δηλαδή και στην μετάδοση της γνώσης. Αλλά παραγωγή και μετάδοση γνώσης μπορεί να κάνει ο επιστήμονας στο εργαστήριό του ή στο σπουδαστήριό του, αλλά δεν γίνεται από ένα Ίδρυμα, σαν οργανωμένο κοινωνικό σύνολο. Δεν καταλαβαίνω, γιατί φοβάται ο συντάκτης του νομοθετήματος αυτού να χρησιμοποιεί καθιερωμένες φράσεις, όπως είναι “η καλλιέργεια και η προαγωγή της επιστήμης”. Είναι βέβαια λίγο πεζές, δεν είναι “παραγωγή και μετάδοση γνώσης”, αλλά πάντως είναι πιο ακριβολόγες για ένα νόμο. Και εκείνο που βλέπω ότι λείπει παντελώς σ’ αυτό το άρθρο είναι η καλλιέργεια της τέχνης.
Φοβάμαι, ότι η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών δεν θα μπορέσει να υπάγεται σ’ αυτό το νόμο, διότι καλλιέργεια της τέχνης ή προαγωγή της τέχνης δεν υπάρχει πουθενά.
Η τελευταία παρατήρησή μου, αναφέρεται στην παρ. 3. Ορίζεται, ότι στα πλαίσια της αποστολής τους, “τα Α.Ε.Ι. οφείλουν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της ανάγκης για συνεχιζόμενη εκπαίδευση και διαρκή επιμόρφωση του Λαού”.
Όλη αυτή η περίτεχνη φράση τι σημαίνει; Ότι μπορεί η συνεχιζόμενη εκπαίδευση να μη είναι αποκλειστικά έργο των ΑΕΙ; Εδώ υπάρχει ένα θέμα ουσίας και ο κ. Υπουργός θα πρέπει να μας διευκρινίσει, εάν την συνεχιζόμενη εκπαίδευση την βλέπει, σαν έργο των Α.Ε.Ι., αν τα Ιδρύματα, δηλαδή, είναι ο κατ’ εξοχήν φορέας που θα παράσχει τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση, ή εάν τα βλέπουν, σαν ένα μεταξύ πολλών τέτοιων Ιδρυμάτων.
Πεποίθησή μου είναι, ότι η διάταξη περί Πανεπιστημιακού ασύλου, όχι μόνο αυτή αλλά κάθε διάταξη σχετική με το άσυλο έχει μόνο διακηρυκτικό χαρακτήρα και όχι πρακτικό. Διότι ή λειτουργεί η δημοκρατία, οπότε είναι σεβαστό το άσυλο και χωρίς διατάξεις, ή δεν λειτουργεί η δημοκρατία, οπότε δεν διασώζεται το άσυλο από καμία θετική διάταξη. Παράδειγμα αυτού αποτελεί η διακυβέρνηση της Χώρας στην τελευταία επταετία από την Νέα Δημοκρατία, όπου παρά την έλλειψη ρητής διατάξεως και παρά την ύπαρξη αντιθέτων εισαγγελικών γνωμοδοτήσεων δεν έγινε ποτέ παραβίαση του ακαδημαϊκού ασύλου με την έννοια που ρυθμίζει το άρθρο αυτό.
Αντίθετα, νομίζω ότι η διάταξη αυτή θα προκαλέσει συγχύσεις γιατί περιέχει πολλές ασάφειες. Το άσυλο σε τρεις τομείς κατευθύνεται : Προστατεύει χώρους, προστατεύει άτομα και προστατεύει λειτουργίες. Στο άρθρο αυτό γίνεται μία πρωτοφανής σύγχυση και των τριών αυτών τομέων. Πρώτα απ’ όλα ποιους χώρους προστατεύει αυτή η διάταξη; Λέγει η παρ. 5: “Το Πανεπιστημιακό άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους των Α.Ε.Ι.”. Ερωτώ, χώροι που ευρίσκονται έξω από τον καθ’ εαυτό χώρο του Πανεπιστημίου, που δεν ανήκουν δηλ. στην κυριότητα του Πανεπιστημίου, φερ’ ειπείν ένα μισθωμένο γραφείο σε ένα οποιοδήποτε κτίριο των Αθηνών όπου στεγάζεται ένας οποιοσδήποτε φοιτητικός σύλλογος, και όχι ο φοιτητικός σύλλογος που τώρα κατ’ αποκλεισμόν υποδεικνύει τους εκπροσώπους, αλλά κάποιος φοιτητικός σύλλογος, όπου γίνονται και διαλέξεις και ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, προστατεύεται από το Πανεπιστημιακό άσυλο; Μπαίνει ή δεν μπαίνει εκεί η αστυνομία όταν γίνεται μία αξιόποινη πράξη;
Δεύτερον, ποια άτομα προστατεύει το ακαδημαϊκό άσυλο με την διάταξη του άρθρου 2; Προστατεύει μόνο τα μέλη της Πανεπιστημιακής κοινότητας, όπως απαριθμούνται σε κάποια διάταξη, ή τον καθένας που συμβαίνει να βρεθεί μέσα στον χώρο του Πανεπιστημίου; Μου κλέβουν το πορτοφόλι στην γωνία της οδού Σίνα και καταδιωκόμενος ο κλέφτης από εμένα και από τον αστυφύλακα καταφεύγει μέσα στη Νομική Σχολή. Μπορεί να τον συλλάβει ή δεν μπορεί να τον συλλάβει; Δεύτερο πρόβλημα και χώρου και ατόμου προστατευομένου.
Και βέβαια η τρίτη και σημαντικότατη έλλειψη αυτού του άρθρου είναι, ότι δεν καθορίζει ποιες λειτουργίες προστατεύει, τις διδακτικές, τις ερευνητικές και γενικά τις ακαδημαϊκές λειτουργίες; Γίνεται ένα πάρτι στην πανεπιστημιακή λέσχη και συμβαίνουν ορισμένες πράξεις για τις οποίες θα έπρεπε να γίνει δίωξη και αυτόφωρη σύλληψη, (όχι βέβαια σε βαθμό κακουργήματος, ας πούμε δεν σφάζονται κάνουν άλλα όχι τόσο σοβαρά εγκλήματα), μπορεί να επέμβει η αστυνομία ή δεν μπορεί; Αυτά είναι ερωτήματα και πρακτικές δυσχέρειες που θα προκύψουν οπωσδήποτε από την εφαρμογή αυτού του άρθρου. Θα προκύψουν επειδή υπάρχει αυτό το άρθρο, δεν θα προέκυπταν εάν δεν υπήρχε.
Προχωρώ τώρα στην κριτική μου ως προς το τριμελές όργανο που αποφασίζει για την είσοδο ή μη είσοδο της δημόσιας δυνάμεως. Είναι τριμελές αυτό το όργανο αποτελούμενο από τον Πρύτανη, ένα μέλος του διδακτικού προσωπικού και ένα φοιτητή. Δεν ευρίσκω το λόγο, γιατί να μη μετέχει και ένας εκπρόσωπος του διοικητικού προσωπικού.
Είναι μια πολύ μεγάλη κατηγορία μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας που οι ίδιοι υφίστανται πολύ περισσότερο από τους άλλους τις συνέπειες της παραβιάσεως του ακαδημαϊκού ασύλου, και δεν ευρίσκω το λόγο γιατί να μη μετέχει μέσα στο τριμελές -να γίνει δηλ. τετραμελές τελικά- όργανο αυτό και ένας εκπρόσωπος του διοικητικού προσωπικού.
Η πλειοψηφία των 2/3 που ορίζεται στην περίπτωση γ΄ είναι μάλλον θεωρητική. Εάν λάβουμε υπόψη τις αναλογίες των φοιτητών, ποτέ δεν υπάρχει πλειοψηφία των 2/3, εάν δεν είναι σύμφωνοι και οι φοιτητές. Επομένως ας πούμε καθαρά, ότι αποφασίζουν οι φοιτητές και όχι η πλειοψηφία των 2/3.
Και επίτηδες αφήνω τελευταία αυτή την καταπληκτική τροπολογία, την οποία μας έφερε ο κ. Υπουργός και την οποία θεωρώ όχι μόνο αντισυνταγματική, αλλά και μία βόμβα στα θεμέλια του φοιτητικού κινήματος που υποτίθεται ότι η Κυβέρνηση σήμερα προστατεύει.
Είναι αντισυνταγματική η διάταξη, γιατί είναι αντίθετη στο άρθρο 12. Όλοι το ξέρουμε και όλοι οι συνάδελφοι της Πλειοψηφίας το αντιλαμβάνονται, αλλά το δέχονται πιεζόμενοι από τις ίδιες δυνάμεις που πίεσαν και το Υπουργείο Παιδείας και κράτησε αυτήν την παράδοξη τακτική στο θέμα αυτό.
Μας φέρνει ο κ. Υπουργός Παιδείας πρώτα ένα άρθρο που δεν υπάρχει καμία διάταξη περί φοιτητικών συλλόγων. Στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή μας φέρνει την παρ. 3 που ομιλεί γενικώς περί φοιτητικών συλλόγων. Δεν μπόρεσε ούτε καν να αναζητήσει τη σωστή θέση αυτής της διατάξεως που είναι φυσικά το άρθρο 12 και όχι το άρθρο 2. Και σήμερα μας φέρνει τροπολογία, ότι ένας φοιτητικός σύλλογος είναι εκείνος που υποδεικνύει τους εκπροσώπους.
Ο κ. Υπουργός δεν θα έχει μελετήσει τις συνέπειες αυτής της διατάξεως, διότι από την επόμενη της εφαρμογής αυτής της διατάξεως θα αρχίσει ο αγώνας για τον αντισύλλογο, για την δημιουργία δηλ. του μαζικού και αντιπροσωπευτικού, όπως μας είπε, φοιτητικού συλλόγου, ο οποίος μόνο αυτός θα είχε το δικαίωμα της υποδείξεως των εκπροσώπων. Διερωτώμαι, αν αύριο που θα ισχύει ο νόμος, εκφυλισθεί ο υπάρχων σύλλογος και δημιουργηθεί ένας άλλος πολυπληθέστερος, ποιος θα είναι εκείνος που θα υποδεικνύει τους εκπροσώπους; Βλέπω μεγάλη σύγχυση και προπαντός υπονόμευση αυτού του ίδιου του φοιτητικού κινήματος.