ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΛΑ'-15 ΜΑΪΟΥ 2002: Συζήτηση επί της Ετήσιας Έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το Οικονομικό Έτος 1999.
Ήταν βέβαια πολύ θετική η πρόβλεψη του Κανονισμού και η απόφαση της Βουλής να συζητείται εδώ στην Ολομέλεια η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αλλά, η συζήτηση και η μελέτη που προηγήθηκε μας δίνει την αφορμή να κάνουμε εξαιρετικά μελαγχολικές σκέψεις, σχετικά με την αποτελεσματικότητα των θεσμών της πολιτείας και ιδιαίτερα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για το επίπεδο της Δημόσιας Διοίκησης.
Πρώτα απ' όλα για την αποδυνάμωση του θεσμού: Ποια ήταν η στάση του ΠΑΣΟΚ απέναντι στο Ελεγκτικό Συνέδριο; Αυτή περιγράφτηκε πάρα πολύ σωστά και παραστατικά από το συνάδελφο κ. Ανδρεουλάκο. Αλλά, δεν είναι μόνο το τι συνέβη στο παρελθόν και πώς έγινε απτή προσπάθεια αποδυνάμωσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, είναι και η έμμεση αποδυνάμωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που συντελείται όλα αυτά τα χρόνια με την πλήρη εγκατάλειψη της στελέχωσής του και της υποδομής του.
Ο αριθμός των οργανικών θέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου σήμερα που ελέγχει είκοσι ένα τρισεκατομμύρια του Προϋπολογισμού είναι ίδιος με αυτόν που είχε όταν ήλεγχε τριακόσια πενήντα δισεκατομμύρια.
Η μηχανοργάνωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει σταματήσει από το 1993 όταν συμπληρώθηκε από τη Νέα Δημοκρατία και οι δέκα θέσεις πληροφορικής που δημιουργήθηκαν το 1993 -τα ξέρω καλά γιατί ήμουν Υπουργός Δικαιοσύνης και επί της υπουργίας μου έγιναν αυτά- ακόμα είναι κενές.
Οι τελευταίες οργανικές θέσεις που προστέθηκαν και καλύφθηκαν στο Ελεγκτικό Συνέδριο το 1993, ήταν τριάντα πέντε θέσεις δικαστικών επιμελητών.
Η δημιουργία του πολύ χρήσιμου θεσμού των εισηγητών του Ελεγκτικού Συνεδρίου σταμάτησε. Όταν όλα αυτά σταμάτησαν το 1993 και μέχρι σήμερα δεν έχει προστεθεί τίποτα, τότε, κύριοι συνάδελφοι, πώς να μη μιλήσουμε για συνειδητή αποδυνάμωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου;
Εάν προσθέσουμε μάλιστα σ' αυτό και την αθρόα δημιουργία νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου και ανωνύμων εταιρειών που εκφεύγουν και από τον προληπτικό βέβαια αλλά και από τον κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καταλαβαίνει κανείς ότι η αξία αυτής της έκθεσης που συζητούμε σήμερα είναι μόνο δειγματοληπτική, δείχνει την εικόνα ενός μέρους του τρόπου που λειτουργεί η Δημόσια Διοίκηση, ενός μέρους του τρόπου που διαχειρίζεται αυτό το κράτος τα έσοδα τα φορολογικά που πληρώνουν οι Έλληνες πολίτες και όχι μόνο τα φορολογικά αλλά και αυτόν τον τεράστιο αριθμό δανείων που συμπληρώνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και που και αυτά έχουν αυτήν τη μεταχείριση. Παρ' όλα αυτά αυτή η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει την αξία της, διότι μας οδηγεί σε θλιβερές διαπιστώσεις από τις οποίες εγώ ξεχωρίζω τρεις.
Η πρώτη διαπίστωση που επισημαίνεται και από τους ίδιους τους συντάκτες της έκθεσης είναι, ότι τίποτε δεν διορθώνεται σε αυτό το κράτος. Κάθε χρόνο επισημαίνονται οι ίδιες ατέλειες, κάθε χρόνο γίνονται οι ίδιες υποδείξεις από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κάθε χρόνο και με διακομματική συναίνεση λέμε ότι όλα αυτά τα τρωτά πρέπει να διορθωθούν και κάθε χρόνο γίνονται και διαπιστώνονται τα ίδια πράγματα. Τι να πω; Για τις προμήθειες που γίνονται χωρίς διαγωνισμούς ή με παράνομους διαγωνισμούς ή με εξοργιστικές κατατμήσεις της δαπάνης, ώστε να αποφεύγονται οι διαγωνισμοί και να δίνονται τα έργα και οι προμήθειες στους επιθυμητούς εργολάβους; Να πούμε για τις αναθεωρήσεις των δημοσίων έργων που φτάνουν και σε κατά 50% υπέρβαση της προϋπολογισθείσης δαπάνης; Να πούμε για τις ύποπτες κατακυρώσεις; Όλα κάθε χρόνο λέγονται.
Δεν έχετε, παρά να ανοίξετε την έκθεση σε ορισμένα σημεία που εύκολα μπορώ και να σας τα επισημάνω και να δείτε περίπτωση δαπάνης 30 εκατομμυρίων από συγκεκριμένο δήμο που κατατμήθηκε σε τριάντα τρία χρηματικά εντάλματα του 1,5 εκατομμυρίου μόνο και μόνο για να δοθούν αυτές οι προμήθειες σε συγκεκριμένους προμηθευτές. Υπάρχει πλήθος τέτοιων περιπτώσεων που επισημαίνονται. Κάθε χρόνο επισημαίνονται και κάθε χρόνο παρατηρούνται τα ίδια πράγματα.
Τι να πω, για τις αποζημιώσεις, τις υπερωρίες και τα οδοιπορικά έξοδα, που πάλι κατά τον ίδιο τρόπο εκτελούνται; Θα διαβάσετε μέσα στην έκθεση για τις υπερωρίες σε δημόσια νοσοκομεία γιατρών που γίνονται την ίδια ώρα σε δύο διαφορετικές κλινικές και πληρώνονται διπλά. Θα διαβάσετε για αμοιβές διευθυντών νοσοκομείων που εκκαθαρίζονται με δύο διαφορετικές καταστάσεις και πληρώνονται δύο φορές.
Όλα αυτά βέβαια δεν μπορεί να γίνονται από αμέλεια, αβλεψία, έλλειψη κατάρτισης, αδιαφορία ή έστω και κακή πρόθεση των υπαλλήλων που κάνουν αυτές τις συναλλαγές μεταξύ τους και με τους ιδιώτες. Δεν μπορεί να μην είναι σε γνώση της πολιτικής ηγεσίας όχι για τη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά σαν συνολικό φαινόμενο. Δεν μπορεί να μην ξέρει το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, τι γίνεται σε όλα τα κρατικά και νομαρχιακά νοσοκομεία με τις προμήθειες του ιατρικού και του φαρμακευτικού υλικού, από ποιους γίνονται και πώς κατατέμνονται για να δοθούν στους επιθυμητούς προμηθευτές. Δεν μπορεί να μην ξέρουν τι όργια γίνονται με τις εφημερίες για να καλυφθούν κάποια κενά της μισθοδοσίας. Και όμως όλα αυτά, επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο.
Μία δεύτερη θλιβερή διαπίστωση είναι το επίπεδο της Δημόσιας Διοίκησης. Όλες αυτές οι παρανομίες που απαριθμούνται σε αυτήν την έκθεση αφήνουν σοβαρότατες υπόνοιες φυσικά για έλλειψη κατάρτισης, φυσικά για αδιαφορία, φυσικά για επιπολαιότητα, αλλά και πολλές υποψίες για διαφθορά. Και το ερώτημα είναι, ποιος φταίει αν πολλοί υπάλληλοι που υπηρετούν σήμερα και διαχειρίζονται τα ποσά του δημοσίου παρουσιάζουν αυτά τα φαινόμενα. Ποιος φταίει όταν είκοσι χρόνια είναι η ίδια πολιτική εξουσία στην κορυφή της πολιτείας;
Δεν μπορεί έτσι από τη μία μέρα στην άλλη να έφθασε σ' αυτό το επίπεδο η Δημόσια Διοίκηση. Φταίνε οι τρόποι με τους οποίους έγιναν οι προσλήψεις και τα κριτήρια με τα οποία τοποθετήθηκαν σε καίριες θέσεις οι υπάλληλοι. Τελικά υπάρχει πολιτική ευθύνη. Δεν πρέπει να ρίχνουμε όλες τις ευθύνες στους υπαλλήλους. Διότι πώς να εξηγήσουμε το φαινόμενο του ΟΑΕΔ που βγαίνει ανάγλυφα από τις σελίδες της έκθεσης, ότι για τον έλεγχο προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης που πληρώνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή για την εκπαίδευση υπαλλήλων του ΟΑΕΔ σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, να στέλνονται υπάλληλοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης; Δηλαδή κλητήρες, φύλακες, μάγειροι και καθαρίστριες του ΟΑΕΔ αναλαμβάνουν τον έλεγχο αυτών των προγραμμάτων. Δεν νομίζω ότι φταίνε αυτοί οι υπάλληλοι που τους ανατίθεται αυτό το έργο. Φταίνε αυτοί που τους ανέθεσαν αυτό το έργο.
Τρίτη διαπίστωση, στην οποία καταλήγω είναι η πλήρης περιφρόνηση των Κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ προς τις υποδείξεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τις μεταρρυθμίσεις και βελτιώσεις που προτείνει. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές περιγράφονται στο τέλος της έκθεσης στις σελίδες 320 και επόμενα. Βέβαια δεν προτείνονται τώρα αλλά σε κάθε έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου προτείνονται τα ίδια πράγματα. Μου έκανε δε εντύπωση ότι πολλοί συνάδελφοι, υπερθεμάτισαν για τον ουσιαστικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Το ερώτημα πλέον είναι προς την Κυβέρνηση, αφού το ΠΑΣΟΚ συμφωνεί με τις προτάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, γιατί δεν υιοθετείτε κάποιες απ' αυτές τις προτάσεις; Θέλω να μας πει ο κύριος Υπουργός, γιατί δεν θεσμοθετούνται. Για παράδειγμα τον προληπτικό έλεγχο, που τον εξεδίωξε το ΠΑΣΟΚ από το σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης στη δεκαετία του 1980, τον θέλει στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και τους άλλους μεγάλους δήμους η Κυβέρνηση; Για τον έλεγχο των επιχορηγήσεων των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου μας είπε κάποιος συνάδελφος προηγουμένως, ότι ψηφίσαμε νόμο για τη λογιστική διεκπεραίωση στα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Εάν αυτό ήταν ικανοποιητικό, δεν θα επανερχόταν το Ελεγκτικό Συνέδριο να ζητά αυτά τα πράγματα. Τον κατασταλτικό έλεγχο στα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, τον θέλει ή δεν τον θέλει η Κυβέρνηση;
Τώρα για τον ουσιαστικό έλεγχο. Διαβάζω στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι ο ουσιαστικός έλεγχος -δηλαδή έλεγχος αποτελεσματικότητας της κρατικής επένδυσης- γίνεται απ' όλα τα ελεγκτικά συνέδρια. Τον θέλει ή δεν τον θέλει η Κυβέρνηση; Τέλος, τι θα κάνει με το προσωπικό του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Θα αυξήσει το ελεγκτικό προσωπικό ή όχι;
Ξέρω ότι αυτά τα ερωτήματα είναι ρητορικά, όπως αποδεικνύει η ιστορία μέχρι σήμερα. Ευτυχώς δεν θα είναι ρητορικά για πολύ καιρό, γιατί σύντομα θα έλθει η Νέα Δημοκρατία και θα αναβαθμίσει το Ελεγκτικό Συνέδριο για να δώσει συνέχεια σ' αυτές τις πολύ εποικοδομητικές προτάσεις. Πιστεύω ότι το ΠΑΣΟΚ τότε ως Αντιπολίτευση θα συμφωνήσει, αφού σήμερα εν μέρει τις αποδέχεται.