ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΞΓ΄- 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 (ΑΠΟΓΕΥΜΑ) : Νομοσχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών " Κύρωση της Συνθήκης της Λισσαβώνας"

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κυρώνοντας τη λεγόμενη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη ή Συνθήκη της Λισσαβώνας πιστεύω ακράδαντα –και αυτό νομίζω ότι συμμερίζεται η πλειοψηφία και της Βουλής και οπωσδήποτε του ελληνικού λαού- ότι κάνουμε ένα σημαντικό βήμα μπροστά, ένα σημαντικό βήμα προς την Ευρώπη κι ένα σημαντικό βήμα για τη δική μας εσωτερική ενδυνάμωση των θεσμών και κυρίως για την παρουσία της Ελλάδας στο διεθνή χώρο. Συζητάμε για τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη ωσάν να επρόκειτο για κάτι καινοφανές, κάτι καινούργιο, ένα δημιούργημα της τελευταίας περιόδου, για το οποίο για πρώτη φορά τώρα ο ελληνικός λαός κι εμείς, η Βουλή, θα κληθούμε να ασχοληθούμε. 

Δεν είναι αυτό, κύριοι συνάδελφοι. Η Συνθήκη που αυτήν τη στιγμή έχουμε προ οφθαλμών είναι η συνέχεια της Ευρώπης, η συνέχεια της προσπάθειας που ξεκίνησε πριν από πενήντα χρόνια, η συνέχεια μιας πραγματικά παγκοσμίου σημασίας κίνησης, που δημιουργεί μία καινούργια υπερδύναμη στον παγκόσμιο χώρο. Η Συνθήκη αυτή συμβαίνει να προσφέρει και να βελτιώνει σημαντικά όχι μόνο το θεσμικό οικοδόμημα της Ευρώπης, αλλά ταυτόχρονα συμβάλλει στη θεσμική θωράκιση και στην εθνική θωράκιση της χώρας μας. 

Νομίζω ότι δύο είναι τα βασικά στοιχεία που καθιστούν αυτήν τη Συνθήκη εξαιρετικά σημαντική και γι’ αυτό πρέπει να την κυρώσουμε. Το ένα αφορά το δικαιοκρατικό περιεχόμενο της Συνθήκης αυτής, διότι γίνεται ένα μεγάλο βήμα προς μία Ευρώπη του δικαίου, προς μία Ευρώπη που στηρίζεται σε αξίες και στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν είναι λίγο το ότι στην προμετωπίδα και στο πρώτο κεφάλαιο αυτής της Ένωσης η Συνθήκη μιλάει για αξίες, όχι μόνο δημοκρατικές αξίες, αλλά ταυτόχρονα και αξίες πανανθρώπινου χαρακτήρα, για την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, για την ισότητα, για την ελευθερία, για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αυτά, όχι υπό μορφή αορίστων διακηρύξεων, αλλά με απτό και εφαρμόσιμο περιεχόμενο. Είναι, μάλιστα, εξαιρετικά ενδιαφέρον το ότι ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, που πραγματικά κατοχυρώνει και στην πραγματικότητα ενσαρκώνει αυτές τις αξίες, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Συνθήκης αυτής και με εξαίρεση ενδεχομένως τις δύο χώρες, οι οποίες διατύπωσαν επιφυλάξεις, έχει υποχρεωτική νομική εφαρμογή και ισχύ για όλα τα κράτη της Ευρώπης, εις όφελος ποίου; Εις όφελος των πολιτών της Ευρώπης, εις όφελος του καθενός εξ ημών. 

Δεν είναι όμως μόνο αυτό το σημαντικό δικαιοκρατικού χαρακτήρα προσόν της Σύμβασης αυτής. Ο σεβασμός αυτών των αξιών είναι, σύμφωνα με άλλη διάταξη της Συνθήκης, η προϋπόθεση για την ένταξη οιωνδήποτε νέων χωρών στην Ένωση. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, πόση σημασία έχει για την Ελλάδα, ενόψει των συζητήσεων για την ένταξη της γείτονος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το ότι πρώτη και βασική προϋπόθεση της ένταξης μιας χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο σεβασμός και η πλήρης προσαρμογή στις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι η αξιοπρέπεια, η ισότητα, η ελευθερία, τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

Επειδή, μάλιστα, αναφέρομαι και σ’ αυτό το ευαίσθητο σημείο που αφορά την Ελλάδα, την ένταξη δηλαδή νέων χωρών –και μας ενδιαφέρει η ένταξη της γείτονος- είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι, πέραν του σεβασμού των αξιών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου που προϋποτίθεται για μία χώρα, προβλέπεται στη Συνθήκη ότι μπορούν να τεθούν και πρόσθετοι όροι συμμόρφωσης της χώρας αυτής, ώστε να είναι βεβαία η ομαλή και απρόσκοπτη ένταξή της. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι και από μία στενή οπτική γωνία που μας ενδιαφέρει, η Συνθήκη αυτή αποτελεί μία εγγύηση. Η δεύτερη σημαντική εισφορά αυτής της Συνθήκης είναι ότι ενισχύει και αποκαθιστά τη δημοκρατική λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το στοιχείο έχει τονιστεί απ’ όλους τους συναδέλφους και αποτελεί προμετωπίδα της Συνθήκης αυτής. Εμένα με ενδιαφέρει η άποψη αυτή, όχι μόνο για την εσωτερική λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποκορύφωμα αυτής της βελτίωσης είναι το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συναποφασίζει με το Συμβούλιο Υπουργών, αλλά κυρίως διότι οι ειδικότερες προβλέψεις της Συνθήκης ενισχύουν τα εθνικά κράτη, δηλαδή ενισχύουν τη βάση της δημοκρατίας, διότι, όπως γνωρίζουμε όλοι, ο φυσικός φορέας της δημοκρατίας είναι το εθνικό κράτος και όταν ενισχύεται το εθνικό κράτος από τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ταυτόχρονα εξυπηρετείται η δημοκρατία. 

Όλοι οι συνάδελφοι που τάσσονται με μεγάλη ένταση υπέρ του δημοψηφίσματος -και με μεγάλη απορία βλέπω ότι και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. επιμένει σ’ αυτή την εκδοχή, παρά το γεγονός ότι ψηφίζει τη Συνθήκη- διαπιστώνουν ότι προβλέπεται δημοψήφισμα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη Συνθήκη –μ’ έναν ορισμένο αριθμό υπογραφών μπορεί να προκληθεί δημοψήφισμα. Αλλά κυρίως εκείνο που ενισχύει τα Εθνικά Κοινοβούλια είναι ο τρόπος, με τον οποίο παρεμβαίνουν στο νομοθετικό έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον έλεγχο της αρχής της επικουρικότητας. Και όχι μόνο τα εθνικά κράτη, δια των κοινοβουλίων τους ελέγχουν, μέσω της αρχής της επικουρικότητας, τη νομοθετική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά ταυτόχρονα έχουν και δικαίωμα προσφυγής στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το γνωστό Δ.Ε.Κ.. 

Κύριοι συνάδελφοι, το γεγονός ότι ένα εθνικό κοινοβούλιο μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων είναι μια καινοτομία, η οποία ενισχύει και τη δημοκρατία, αλλά και την ισχύ των εθνικών κρατών. Και ακόμα περισσότερο, τα Εθνικά Κοινοβούλια μπορούν να προσφύγουν, να αντιδράσουν δηλαδή και στον τομέα της αξιολόγησης του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, διότι ειδικά γι’ αυτό το χώρο, που είναι τόσο ευαίσθητος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δίδεται η εξουσία στα κοινοβούλια να αξιολογήσουν τη δράση στο πλαίσιο αυτό και να χρησιμοποιήσουν μάλιστα το μηχανισμό της έγκαιρης προειδοποίησης, που είναι η αντίδραση των Εθνικών Κοινοβουλίων στις πρωτοβουλίες αυτές. Η έγκαιρη προειδοποίηση μπορεί να πραγματοποιηθεί και με λιγότερο αριθμό κοινοβουλίων και ψήφων απ’ ό,τι στη συνήθη διαδικασιών. 

Άκουσα και πολλές ανησυχίες για το γεγονός ότι μπορεί να δημιουργηθούν θεσμοί που αναφέρονται στα ατομικά δικαιώματα και αποφασίζονται από τις κυβερνήσεις, θέματα που αφορούν φόβους που διατυπώθηκαν για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Κύριοι συνάδελφοι, η ανάθεση των καθηκόντων και οι αρμοδιότητες του Ευρωπαίου Εισαγγελέως είναι ένα από τα θέματα, μαζί με τα οικογενειακά, όπου χρειάζεται ομοφωνία. Επομένως, έχουν ληφθεί όλες οι πρόνοιες, ώστε καμμία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην πραγματοποιείται, αν ταυτόχρονα δεν υπάρχει το φιλτράρισμα από τα Εθνικά Κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις και δεν υπάρχει η πραγματική και γνήσια συγκατάθεση των χωρών.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, να διατυπώσω και μια απορία ως απλός πολίτης. Ακούω ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. προτίθεται να ζητήσει δημοψήφισμα. Δεν ξέρω πώς θα προχωρήσει ενδεχομένως. Ο Πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι εδώ και θα μας λύσει τις απορίες. Εκείνο, όμως, που μου δημιουργεί μεγάλη απορία, είναι πώς μπορεί κανείς να ψηφίζει τη Συνθήκη, να ψηφίζει ένα νομοθέτημα, το οποίο ταυτόχρονα αμφισβητεί και το θέτει υπό την κρίση του λαού. 

Δεν είναι ένας παραλογισμός, δεν είναι μια αντινομία αυτό το πράγμα; Συνέβη και με άλλο νομοσχέδιο, αλλά εκεί καταψηφίστηκε από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. που είχε τη δικαιολογία ότι «επειδή εμείς δεν συμφωνούμε, θέλουμε να προκαλέσουμε το λαό να αποφασίσει, που πιστεύουμε ότι θα μας ακολουθήσει». Εδώ, κύριοι συνάδελφοι, ψηφίζετε, ως κόμμα τουλάχιστον, τη μεταρρυθμιστική Συνθήκη. Τι νόημα έχει να στρέφεστε προς το λαό και να ζητάτε τη γνώμη του; Είναι ίσως για να του χαϊδέψετε την πλάτη και να του πείτε «Κοίταξε πόσο σ’ αγαπάμε, σε ρωτάμε κι εσένα. Εμείς το ψηφίσαμε μεν, αλλά έλα και εσύ να πεις τη γνώμη σου». 

Κύριοι συνάδελφοι, αυτή η στάση, νομίζω, δεν είναι σοβαρή. Αυτή είναι τουλάχιστον η ταπεινή μου γνώμη και νομίζω ότι η Βουλή αυτή, με τη συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της Συνθήκης που φαίνεται να διαθέτει, θα πρέπει να την κυρώσει, άνευ ετέρου, ώστε να δώσουμε και προς την Ευρώπη, όχι μόνο ένα μάθημα, αλλά και μια εικόνα πρωτοπόρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είμαστε στην πραγματικότητα.