Συνέντευξη στον δημοσιογράφο Γιάννη Φασουλά (Εφημερίδα Μetro, 30-09-2008)

Κυρία Μπενάκη, πιστεύετε ότι το δικομματικό μοντέλο έτσι πως το ζήσαμε από το 1974 έως σήμερα έχει πλέον κλείσει τον κύκλο του; 

Οι περιστασιακές δημοσκοπήσεις δεν επιτρέπουν σταθερά συμπεράσματα, όταν μάλιστα η διακύμανσή τους είναι οριακή. Οι πολίτες, που στη δημοσκόπηση δίνουν χαμηλά ποσοστά στα δύο μεγάλα κόμματα, εκδηλώνουν αγωνία, απογοήτευση ή και αγανάκτηση για τα τρέχοντα. Το δείχνει το ποσοστό των αναποφάσιστων και η χαμηλή συσπείρωση ιδίως της Ν.Δ. Είναι όμως λάθος αυτή η εφήμερη στάση να προβάλλεται ως ψήφος εκλογών, διότι ο πολίτης στις εκλογές δεν πειραματίζεται. Πιστεύω ότι οι πολίτες, όποτε γίνουν εκλογές, θα επιστρέψουν στα δύο μεγάλα κόμματα. 

Θεωρείτε πιθανή την εμφάνιση των νέων πολιτικών σχηματισμών ως απόρροια της σημερινής κρίσης του συστήματος; 

Δεν νομίζω ότι υπάρχει σήμερα κρίση του πολιτικού συστήματος, αλλά κρίση της διαχείρισής του. Ορισμένοι πολιτικοί χειρισμοί δεν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα και η δυσαρέσκεια γεννά αμφισβητήσεις όχι για το ίδιο το σύστημα, αλλά για τη διαχείρισή του. Συνεπώς και αν ακόμη κάποιοι ποντάρουν σε αυτό και προχωρήσουν σε δημιουργία κόμματος, το κόμμα αυτό θα είναι αναποτελεσματικό και θνησιγενές, όπως όλα όσα δημιουργήθηκαν μετά την μεταπολίτευση. Ένα κόμμα για να σταθεί στο σύστημα, και να διεκδικήσει εξουσία πρέπει να έχει ιδεολογικοπολιτικές αρχές, πρόγραμμα, οργάνωση, οπαδούς, στελέχη. Κάτι τέτοιο δεν διαγράφεται στον ορίζοντα. Κάποια ένωση ιδεολόγων ή διαμαρτυρόμενων με επικεφαλής μια προβεβλημένη φυσιογνωμία μπορεί βέβαια να εμφανιστεί ως κόμμα. Όμως θα είναι ένα εγχείρημα για την προβολή προσωπικών φιλοδοξιών και για να κάνει ζημιά …στα μεγάλα κόμματα. Άλλο μέλλον δεν βλέπω. 

Εξάλλου δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η είσοδος στη Βουλή και η επιβίωση ενός κόμματος εξαρτάται από το εκλογικό σύστημα. Ούτε το ισχύον ούτε το μεθεπόμενο μου φαίνεται ότι ευνοούν τέτοιο εγχείρημα. 

Ήρθε ή όχι η ώρα για το σχηματισμό κυβερνήσεων συνεργασίας στην Ελλάδα; 

Για να συνεργαστούν δύο κόμματα σε κυβερνητικό επίπεδο- με προοπτική όντως να κυβερνήσουν και όχι να ξεπεράσουν ένα περιστασιακό αδιέξοδο – πρέπει να συντρέξουν κάποιες προϋποθέσεις. Να υπάρχει κοινή ιδεολογικοπολιτική κατεύθυνση, τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων να είναι κατά κάποιον τρόπο συμβιβάσιμα και τα ηγετικά στελέχη να μπορούν να συνεργαστούν. Γι΄αυτό και συνεργασία της Ν.Δ. με το ΠΑΣΟΚ, με το οποίο λόγω της ευρωπαϊκής πυξίδας μπορεί στη γενική κατεύθυνση να υπάρχουν συγκλίσεις, δεν είναι δυνατή, διότι το ΠΑΣΟΚ δεν διαθέτει σταθερό πολιτικό πρόγραμμα. Κινείται ως εκκρεμές μεταξύ ελεύθερης οικονομίας και κρατικά κατευθυνόμενης οικονομίας, στα μεγάλα προβλήματα όπως π.χ. η ανώτατη παιδεία ή η Ολυμπιακή φάσκει και αντιφάσκει. 

Μπορεί το γερμανικό μοντέλο, με τη συνεργασία των δυο μεγάλων κομμάτων, να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα; 

Στη Γερμανία, μετά το αδιέξοδο των εκλογών, έγιναν επίπονες διαπραγματεύσεις μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλιστών για να ευρεθεί κοινός παρανομαστής. Η συνεργασία υπήρξε αποτέλεσμα δυο σπουδαίων πολιτικών προσωπικοτήτων, της Μέρκελ από την μία πλευρά και του Μύντεφέριγκ από την άλλη. Πέτυχε αρχικά, διότι το σοσιαλιστικό κόμμα έκανε σοβαρές αποκλίσεις προς τα δεξιά και ο ηγέτης της αριστερής του πτέρυγας Λαφονταίν είχε ιδρύσει το κόμμα των αριστερών. Αργότερα, όταν έφυγε για προσωπικούς λόγους ο Μύντεφέριγκ από την αρχηγία των σοσιαλιστών και τη θέση του αντικαγκελαρίου, άρχισαν οι περιπέτειες. Το σοσιαλιστικό κόμμα άλλαξε δυο αρχηγούς και άρχισε το φλερτ με το κόμμα των αριστερών, διατρέχοντας τον κίνδυνο να διαλυθεί. Τέλος προ ημερών με μια κίνηση ματ επανήλθε ο Μύντεφέριγκ και οι σοσιαλιστές ξαναβρήκαν την περπατησιά τους. Έτσι διεσώθη η κυβερνητική συνεργασία. Τα λέω όλα αυτά για να δείξω ότι μια συνεργασία των δυο μεγάλων κομμάτων προϋποθέτει προεργασία και προκαλλιέργεια του εδάφους που εδώ δεν υπάρχει. Πέραν των όσων είπα παραπάνω για το ΠΑΣΟΚ η τακτική του κ. Παπανδρέου να δημιουργεί πόλωση όποτε έχει πρόβλημα δεν μπορεί να οδηγήσει σε συνεργασία. Άλλωστε ο Πρωθυπουργός την έχει- ορθώς- αποκλείσει. 

Η κυβέρνηση Καραμανλή περνάει τις πιο δύσκολες ώρες της, από το 2004. Τι χρειάζεται να γίνει για να βγει από την κρίση; Ανασχηματισμός; Αλλαγή πολιτικής ή πρόωρη προσφυγή στις κάλπες;

Τίποτε δεν χρειάζεται να γίνει τώρα από όλα αυτά και προπαντός δεν χρειάζεται η πολιτική συζήτηση. Αντί υπουργοί και βουλευτές να κάνουν δημόσια υποδείξεις στον Πρωθυπουργό περί του πρακτέου, καλό είναι να κοιτάζουν πώς θα βοηθήσουν στο έργο της Κυβέρνησης που έχει εξαγγελθεί και βρίσκεται σε εξέλιξη. Χρειάζεται αυτοσυγκέντρωση και αυτοσυγκράτηση και προπαντός - όπως έχω πει και άλλοτε – συνεργασία και αλληλεγγύη. 

Έχει τις δυνάμεις η κυβέρνηση να αντέξει σε αυτήν την πίεση με 152 βουλευτές; Φοβάστε πτώση της κυβέρνησης; 

Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα βρεθεί βουλευτής διατεθειμένος να ρίξει την κυβέρνηση αρνούμενος ψήφο σε κρίσιμο νομοσχέδιο. Μπορεί να υπάρχουν δυσαρέσκειες, αφορμές για κριτική (όχι πάντα αδικαιολόγητη) καθώς και η ενδημική στην Ν.Δ. νόσος ή αρετή, όλα να βγαίνουν στο φως και να αποκτούν δημοσιότητα. Τα νεοδημοκρατικά αισθήματα πάντως κανενός δεν αμφισβητούνται καθώς επίσης και το φρένο που ασκεί το ένστικτο αυτοσυντηρήσεως. Η τύχη τέως συναδέλφων μας που αυτοβούλως απομακρύνθηκαν είναι παραδειγματικά τραγική. Συνεπώς πιστεύω – ή τουλάχιστον ελπίζω – ότι κανείς δεν θα φτάσει να ρίξει την Κυβέρνηση, αυτοχειριαζόμενος ταυτοχρόνως. Ένα τέτοιο διάβημα πρέπει άλλωστε να έχει προοπτική και με πτώση της Κυβέρνησης και πιθανή ήττα της Ν.Δ. δεν υπάρχει καμία. 

Τι απαντάτε στους πολίτες, που συναντώ καθημερινά και μου θέτουν ερωτήματα, όπως: «Είναι δυνατόν εν μέσω της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης μετά το κραχ του ’29 η Κυβέρνηση να βάζει χέρι στους μισθωτούς των 700 και 800 ευρώ; Που πήγε η κοινωνική ευαισθησία»; 

Καταρχήν τα νέα μέτρα δεν πλήττουν μόνο τους μισθωτούς που αναφέρετε. Πλήττουν και τα μεσαία και μεγάλα εισοδήματα και μάλιστα αναλογικά βαρύτερα. Για τους ιδιαίτερα δοκιμαζόμενους συμπολίτες μας υπάρχει μάλιστα πρόβλεψη στήριξης από το ταμείο αλληλεγγύης που είναι δημιούργημα της Ν.Δ.. Ωστόσο η εξελισσόμενη διεθνής οικονομική κρίση είναι ένας επιπλέον λόγος να φροντίσουμε για τα έσοδα του κράτους σε συνδυασμό με αντίστοιχη περικοπή των δαπανών του, διότι σε περίπτωση μιας – ό μη γένοιτο – απειλούμενης κατάρρευσης τύπου LehmanΒ. και στο δικό μας χώρο, ποιος θα παράσχει σανίδα σωτηρίας; Το κράτος από το φτωχό του απόθεμα. Άλλωστε δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ταυτόχρονα με τα φορολογικά μέτρα προβλέφθηκαν και άλλα μέτρα περιστολής των δαπανών, όπως η υπαγωγή των ειδικών λογαριασμών στην διαχείριση του προϋπολογισμού. 

Υπόθεση Βατοπεδίου: θα πρέπει ο Πρωθυπουργός να πάρει κεφάλια, για ένα σκάνδαλο που όπως φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις έχει κοστίσει πολύ ακριβά στην Κυβέρνηση; 

Όλα θα εξαρτηθούν από την διακρίβωση των υπευθύνων και της έκτασης της ευθύνης τους. Πρόκειται για πρωτοφανή σκανδαλώδη υπόθεση – αν βέβαια επιβεβαιωθούν όσα γράφονται – που πρέπει να αφυπνίσει όλους, όχι μόνο την Κυβέρνηση, αλλά και την Εκκλησία και το Πατριαρχείο και πρωτίστως την Ιερά Κοινότητα. Δεν πρόκειται μόνο για την φερόμενη μεγάλη ζημιά του Δημοσίου, όσο για τη ζημιά στις ψυχές των πιστών, που ευλαβικά επισκέπτονται τα Άγιον Όρος και υπολήπτονται τους μοναχούς του, οι οποίοι στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι ενάρετοι. 

Το ΠΑΣΟΚ ζητάει εκλογές και δηλώνει ότι είναι έτοιμο και ώριμο να κυβερνήσει. Είναι; Βλέπετε πιθανή μια συνεργασία ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ; 

Θα πρόκειται για μετεκλογική συνεργασία για τον σχηματισμό Κυβέρνησης, εάν δεν προκύψει αυτοδυναμία της Ν.Δ., πράγμα που πιστεύω ότι δεν θα συμβεί. Πάντως, αν κρίνω από το μπαλάκι που πετούν ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ ο ένας στον άλλο, δεν βρίσκω πιθανή τη συνεννόηση μεταξύ τους. Αν πετύχει ωστόσο, θα πρόκειται για τεχνητή συνένωση, υπαγορευόμενη από τη δίψα για την πρόσκαιρη νομή και διανομή της εξουσίας έως τις επόμενες εκλογές, και θα έχει την τύχη των κυβερνήσεων συνεργασίας που ζήσαμε (Κυβέρνηση θέρους 89 και Οικουμενική), δηλ. θα είναι «περιορισμένης ευθύνης» και θνησιγενής. Τέτοιο ρίσκο οι πολίτες πιστεύω ότι δεν θα το επιτρέψουν. 

Τέλος, εσείς είσαστε υπέρ ή κατά της συνεργασίας με το ΛΑΟΣ, εφόσον βέβαια η Ν.Δ. χρειαστεί επιπλέον δυνάμεις για σχηματισμό Κυβέρνησης στις επόμενες εκλογές. 

Δεν χρειάζεται να επαναλάβω όσα είπα παραπάνω για τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένα κόμμα για να συνεργασθεί με τη Ν.Δ.. Το ΛΑ.Ο.Σ. είναι το κόμμα ενός αρχηγού και τίποτε παραπάνω. Όταν κατορθώσει και γίνει κόμμα με τα χαρακτηριστικά που προανέφερα (αρχές, πρόγραμμα, οργάνωση κ.λ.π.) ξανασυζητάμε. Άλλωστε ο Κ. Καραμανλής έχει αποκλείσει κάθε συνεργασία με άλλο κόμμα και συνεπώς περιττεύει η συζήτηση.