ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΚ'-21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2001(ΠΡΩΙ): Αναθεώρηση του Συντάγματος (άρθρο 86)

Κύριοι συνάδελφοι, οι πολλοί που βρισκόμαστε σε αυτήν την Αίθουσα και υπηρετούμε σε αυτήν τη Βουλή, έχουμε ζήσει όλες τις καταστάσεις, έχουμε βρεθεί και από την πλευρά των κατηγόρων και από την πλευρά των κατηγορουμένων, ως σύνολο έχουμε αποκτήσει πάρα πολύ πικρή εμπειρία. 

Μοναδική ευχή μας είναι να μην υπάρξει ποτέ περίπτωση εφαρμογής τέτοιων διατάξεων. Αλλά επειδή η καλύτερη προστασία είναι το να διαθέτει κανείς τις καλύτερες δυνατές διατάξεις για την αντιμετώπιση τέτοιων εξαιρετικών περιστάσεων, πρέπει σ' αυτήν την Αίθουσα να συνεργαστούμε με μεγάλη ειλικρίνεια και να βρούμε τις σωστότερες λύσεις. 

Εγώ χαιρετίζω το γεγονός ότι ήρθε με νέες ιδέες ο κ. Βενιζέλος και αυτό συμβάλλει στην αναβάθμιση του διαλόγου και στην καλυτέρευση του αποτελέσματος. Απλά θα πρέπει να είμαστε λίγο πιο πολύ ενημερωμένοι εκ των προτέρων, ώστε να γνωρίζουμε ακριβώς και να είμαστε και κατάλληλα προετοιμασμένοι. 

'Έρχομαι, για να μη χάνω το χρόνο μου ο οποίος είναι πολύ λίγος, στην ουσία των διαφορών που ενδεχομένως έχουμε, αφού προτάξω όμως μία μικρή παρατήρηση που έχει σχέση με τις προτάσεις του σεβαστού επιτίμου και πολύ αγαπητού Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας. 

Απ' ό,τι αντιλαμβάνομαι η μόνη μας διαφορά είναι στο ποιο δικαστήριο θα δικάζει, τι είδους δικαστήριο θα δικάζει τους Υπουργούς. Γιατί στην εκκίνηση της διαδικασίας δεν υπάρχει απόκλιση. Η Βουλή πρέπει να αποφασίσει εάν ένας Υπουργός θα εκτεθεί στην ποινική δίωξη. Το αν θα την ασκήσει η Βουλή ή αν απλώς θα δώσει την άδεια για να την ασκήσει η δικαιοσύνη, δεν έχει μεγάλη διαφορά. Η διαφορά αρχίζει μετά, αν θα υπάρξει ειδικό δικαστήριο, ειδικές ρυθμίσεις για τον Υπουργό ή αν θα δικαστεί όπως δικάζεται ο κάθε θνητός και ο κάθε Βουλευτής του οποίου έχει αρθεί η ασυλία.[...] 

Πρώτο θέμα, που υπάρχει απόκλιση, είναι το θέμα της πλειοψηφίας που αποφασίζει για την άσκηση ποινικής δίωξης. Διότι στο πώς επιλαμβάνεται η Βουλή και σ' αυτό υπάρχει συμφωνία. Επιλαμβάνεται έπειτα από την πρόταση που θα υποβάλει ένας ορισμένος αριθμός Βουλευτών, υιοθετώντας ενδεχόμενο πόρισμα της δικαιοσύνης ή και αυτοβούλως. Δεν συμφωνούμε και πρέπει να το επανεξετάσει ο κ. Βενιζέλος το σύστημα των δύο ψηφοφοριών με 180 πρώτα και μετά 151. Εκείνο το οποίο κυρίως με ενοχλεί είναι η διαφοροποίηση, άλλοι να παραπέμπονται με 180 και άλλοι με 151. Είναι μια έμμεση υπόδειξη προς τη δικαιοσύνη, ότι όποιος παραπέμπεται με 180 έχει πολύ γερές αποδείξεις ή ενδείξεις για την ευθύνη του, ενώ όποιος παραπέμπεται με 151 μπορεί να έχει και το ελαφρυντικό ότι αυτό αποτελεί πολιτική δίωξη. Για λόγους ισότητας και ανεπηρεάστου της δικαιοσύνης τουλάχιστον, δεν πρέπει να έχουμε αυτήν τη διαφοροποίηση και να μείνουμε στο 151. 

Να προτάξω τώρα το θέμα της προκαταρκτικής εξέτασης: πώς αποφασίζει η Βουλή. Σκεφθείτε το καλά, κύριοι συνάδελφοι, όσοι ακολουθείτε τη γνώμη του εισηγητού, αλλά κυρίως να το σκεφθεί ο εισηγητής. Δεν μπορεί η Βουλή επί τη βάσει ενός χαρτιού που ήρθε από ένα εισαγγελέα ή επί τη βάσει ενός κειμένου τριάντα Βουλευτών που στηρίχθηκε σε διάφορες πληροφορίες και σε δημοσιεύματα εφημερίδων να παίρνει μια τόσο κρίσιμη απόφαση, να ασκεί ποινική δίωξη. Πρέπει να υπάρχει ένα στάδιο προκαταρκτικής εξέτασης, εσωτερικό της Βουλής, ώστε η απόφαση αυτή να είναι ώριμη. Βέβαια θα απαντήσει ο κ. Βενιζέλος, όπως το έκανε και στην επιτροπή, ότι αυτό μπορεί να ρυθμιστεί αλλού, είτε στο νόμο περί ευθύνης Υπουργών είτε στον Κανονισμό της Βουλής. 

Πιστεύω, ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει -ούτε το ένα ούτε το άλλο- διότι ο νόμος περί ευθύνης Υπουργών δεν πρέπει να περιέχει ρυθμίσεις που αναφέρονται στα εσωτερικά της Βουλής. Και το πώς θα γίνει μια προκαταρκτική επιτροπή είναι θέμα της Βουλής. Αλλά, αν το προβλέψει ο Κανονισμός της Βουλής, που αυτό βέβαια μπορεί να το προβλέψει, τότε θα υπόκειται στο μειονέκτημα ότι είναι ρύθμιση του Κανονισμού της Βουλής, αφορά τα interna corporis της Βουλής και επομένως δεν έχει την ισχύ νόμου. Δηλαδή μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. 

Το σωστό, κύριε Πρόεδρε, είναι αν υιοθετήσετε -χαίρομαι ότι και τα άλλα κόμματα συντάχθηκαν με την άποψη- ότι πριν αποφασίσει η Βουλή την άσκηση ποινικής δίωξης πρέπει να κάνει μια εσωτερική διαδικασία διαλεύκανσης της υπόθεσης και σύνταξης ενός πορίσματος που θα βοηθήσει στην ψηφοφορία, αυτό πρέπει να προβλεφθεί στο Σύνταγμα. 

Το άλλο θέμα είναι τί θα γίνει μετά την άσκηση της δίωξης από τη Βουλή. Πού θα πάει η υπόθεση; Είπε ο κ. Βενιζέλος ότι θα πάει στον ανακριτή και στο δικαστικό συμβούλιο. Συμφωνούμε και σε αυτό, αλλά θα δείτε ότι από τη διατύπωση της Πλειοψηφίας δεν βγαίνει η υποχρεωτικότητα αυτής της διαδικασίας.

Έρχομαι τώρα σε δύο θέματα σημαντικά. Είναι καλό το ότι ο κ. Βενιζέλος δέχθηκε να είναι πλέον η εισαγγελία αυτή που θα εκπροσωπεί την κατηγορία και νομίζω ότι πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, συμφωνούμε όλοι ότι θα πρέπει ο εισαγγελικός λειτουργός να εκπροσωπεί την κατηγορία. 'Εχουμε βέβαια κάποια διαφορά, ποιος θα είναι. Εμείς προτείνουμε να είναι πρόεδρος ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου και εισαγγελέας ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κατήγορος με αναπληρωτές, διότι αυτό μας απαλλάσσει από αμέτρητα προβλήματα, που μπορούν να δημιουργηθούν ως προς τις αρχαιότητες και τα πρωτεία και τα προβαδίσματα. Δίνει δε έμφαση και βαρύτητα στο δικαστήριο. 

Επίσης, αποκρούομε και δεν θέλω να αναφερθώ λεπτομερώς, στη συμμετοχή συμβούλων της Επικρατείας. Το επιχείρημα ότι θα πρόκειται για παράβαση καθήκοντος και εγκλήματα περί την υπηρεσία, αυτό δεν ευσταθεί, γιατί όλα τα εγκλήματα περί την υπηρεσία αναφέρονται σε παραβάσεις του διοικητικού δικαίου, αλλά όλες αυτές τις παραβάσεις τις κρίνουν οι τακτικοί δικαστές. 

Δύο λόγια θα ήθελα να πω και για το θέμα των συμμετόχων, επειδή αναφέρθηκε και το όνομά μου. 

Στο καθεστώς που ίσχυε μέχρι πρότινος, υπήρχε πραγματικός τραγέλαφος. Το Σύνταγμα δεν προέβλεπε τίποτα για τους συμμετόχους, ο νόμος περί ευθύνης Υπουργών έλεγε ότι οι συμμέτοχοι ακολουθούν τους Υπουργούς ό,τι κι αν συμβεί και ο Κανονισμός της Βουλής έλεγε ότι η Βουλή αποφασίζει αν θα βάλει μέσα και τους συμμετόχους ή όχι. Εύλογο επομένως είναι να έχουν διατυπωθεί όλες οι απόψεις. Εδώ όμως πρέπει να κάνουμε τομή και να το λύσουμε. Και νομίζω ότι η μέση οδός έχει βρεθεί, αν η θέση του κ. Βενιζέλου εκπροσωπεί αυτό που θα σας πω εγώ: 

Η σωστή λύση για το θέμα είναι οι συμμέτοχοι, μέχρις ότου η Βουλή επιληφθεί, να ανήκουν στην τακτική διαδικασία. Δηλαδή ο κάθε ανακριτής, ο κάθε εισαγγελεύς στην προδικασία προχωρεί ανενόχλητος στη διερεύνηση μιας υπόθεσης που εμπλέκεται και Υπουργός, σταματώντας για τον Υπουργό, αλλά συνεχίζοντας ανενόχλητος τη διερεύνηση ως προς τους συμμετόχους. Δεν είναι αυτονόητο. Αν διαβάσετε και τη διάταξη που προτείνεται, δεν βγαίνει αυτό, βγαίνει ότι αν δει Υπουργό, σταματά τα πάντα και τελειώνει η ιστορία. Τα στέλνει όλα στη Βουλή. Η πρότασή μου, λοιπόν, είναι μέχρις ότου επιληφθεί η Βουλή, να προχωρεί ανενόχλητη η τακτική δικαιοσύνη στον έλεγχο της ευθύνης των συνενόχων.

Ερχόμαστε στη Βουλή. Η Βουλή δύο πράγματα μπορεί να κάνει. 'Η να πει ότι δεν συντρέχει καμία ευθύνη του Υπουργού λέγει π.χ. δεν μου φθάνουν αυτά και φρονώ ότι δεν πρέπει να διωχθεί ο Υπουργός- ή αποφαίνεται ότι υπάρχουν ενδείξεις για τον Υπουργό και παραπέμπεται. Ορθώς στην παραπομπή, αν παραπέμψει, πρέπει να παραπέμψει και τους συμμετόχους. Και νομίζω ότι αυτό εισηγήθηκε ο κ. Βενιζέλος. Αν αθωώσει, έχει απαλλακτική κρίση, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη συνεχίσει η δικαιοσύνη τον έλεγχο για τους συμμετόχους. 

'Εχουμε όμως ένα πρόβλημα το οποίο πρέπει να το ξέρουμε, και να αναδεχθούμε την ευθύνη αυτής της απόφασης. Θα πει η Βουλή ότι δεν συντρέχουν στοιχεία για τον Υπουργό, διότι δεν τέλεσε την πράξη και μπορεί η τακτική δικαιοσύνη μέσω του συναυτουργού ή μέσω της ευθύνης του ηθικού αυτουργού ή συνεργού να αποφανθεί εμμέσως για τον Υπουργό ότι τέλεσε την πράξη. Δεν θα τον καταδικάσει, δεν θα τον κηρύξει ένοχο, δεν θα πει τίποτε, αλλά θα εκμηδενίσει κατ' ουσίαν την απόφαση της Βουλής που θα έχει πει ότι δεν συντρέχουν στοιχεία. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι πρέπει να συνεχίσει η δικαιοσύνη αλλά πρέπει να έχουμε τη συνείδηση ότι αναδεχόμαστε την ευθύνη της ανατροπής της απόφασης της Βουλής.