ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΛΗ'-14.3.2001: Αναθεώρηση του Συντάγματος (άρθρα 66,68,70,72,74,76,79,80 παρ.1)
Συζητούμε σήμερα ένα κεφάλαιο, το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία όχι μόνο για τις λειτουργίες της Βουλής, αλλά για τη λειτουργία όλου του πολιτεύματος.
Καλούμαστε να βελτιώσουμε την ισχύουσα, την παρούσα κατάσταση, εξασφαλίζοντας την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για αποτελεσματικότητα και λειτουργικότητα του Κοινοβουλίου και του δικαιώματος λόγου και ψήφου του Βουλευτή, ενός δικαιώματος το οποίο πάντα δοκιμαζόταν, αλλά σήμερα δοκιμάζεται ακόμη περισσότερο. Και νομίζω ότι η συζήτηση αυτή και τα θέματα που θίγονται πηγαίνουν ακόμα πιο βαθιά, διότι δεν αφορούν μονάχα το δικαίωμα λόγου και ψήφου του Βουλευτή μέσα στη Βουλή, αλλά ταυτοχρόνως καθορίζουν τη σχέση του με την κοινοβουλευτική ομάδα, καθορίζουν τη σχέση του με το κόμμα στο οποίο ανήκει και επιπλέον επηρεάζουν και τη θέση της κοινοβουλευτικής ομάδας ως οργάνου μέσα στο κόμμα στο οποίο λειτουργεί.
Ασφαλώς, πρέπει να γίνουμε πιο λειτουργικοί και αποτελεσματικοί. Πρέπει η Ολομέλεια της Βουλής να γίνει ένα φόρουμ πολιτικού διαλόγου, να υποχωρήσει ο απόλυτα τεχνοκρατικός χαρακτήρας που είναι αναγκαίος στα περισσότερα νομοσχέδια και ειδικά σε ορισμένες διατάξεις και γενικά, η Ολομέλεια της Βουλής να γίνει αισθητή στον ελληνικό λαό ως ένα σώμα όπου γίνεται πολιτικός διάλογος και γιατί όχι πολιτική σύγκρουση. Αυτό γίνεται σπάνια. Γίνεται στις συζητήσεις προ ημερησίας διατάξεως, σε πολύ τρανταχτές επερωτήσεις και στις διάφορες άλλες κοινοβουλευτικές διαδικασίες που έχουν έντονη πολιτική αντιπαράθεση: εξεταστικές επιτροπές κλπ.
Το αποτέλεσμα ποιο είναι; Η Ολομέλεια με ελάχιστους Βουλευτές να κάνει νομοθετικό έργο, το οποίο δεν είναι αντάξιο ούτε της αξίας ούτε του περιεχομένου των συγκεκριμένων νομοθετημάτων που δεν τυγχάνουν της επιδοκιμασίας του μεγάλου αριθμού της Βουλής.
Θα ήθελα το λίγο χρόνο που έχω να τον χρησιμοποιήσω για να ξεδιαλύνουμε ορισμένες πλάνες οι οποίες ενδεχομένως έχουν δημιουργηθεί από το σύστημα που προτείνεται. Διότι δεν υπάρχει φυσικά κανένας άλλος τρόπος για να αποσυμφορήσουμε την Ολομέλεια και να την περιορίσουμε σε χρόνο αλλά και σε περιεχόμενο, ώστε να ασχολείται μόνο με σημαντικά και μεγάλα πολιτικά ζητήματα, δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος μαγικός, παρά με το να στείλουμε ορισμένα θέματα στις διαρκείς επιτροπές και συγκεκριμένα, νομοθετικό έργο και ένα μέρος του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Προσωπικά, δεν αντιλαμβάνομαι γιατί οι ερωτήσεις του κοινοβουλευτικού ελέγχου πρέπει όλες να συζητούνται στην Ολομέλεια μεταξύ ενός Βουλευτή που κάθεται εκεί και του Υπουργού που απαντάει. Δεν είναι ένας χρόνος κοινοβουλευτικού ελέγχου που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για θέματα μεγαλυτέρου ενδιαφέροντος;
Τώρα στο θέμα της κατανομής αυτής μεταξύ Ολομέλειας και διαρκών επιτροπών, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω το εξής: Σε αυτήν την αναθεωρητική διαδικασία μόνο ένα πράγμα καλούμαστε να κάνουμε: να ανοίξουμε απλώς το δρόμο διά του Συντάγματος να γίνεται νομοθετική εργασία και εργασία κοινοβουλευτικού ελέγχου στις διαρκείς επιτροπές. Διότι αυτό δεν μπορεί να γίνει αλλιώς παρά μόνο αν περιληφθεί η δυνατότητα στο Σύνταγμα. Είναι το μόνο που καλούμαστε να κάνουμε αυτήν τη στιγμή. Και δεύτερον,εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να βρούμε, ποιες είναι οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες, που πρέπει να συνοδεύσουν αυτήν τη δυνατότητα που ανοίγουμε, ώστε αν εφαρμοστεί το σύστημα της νομοθετικής εργασίας στις Διαρκείς Επιτροπές, να υπάρχουν δύο-τρεις ασφαλιστικές δικλείδες που θα αποτρέπουν τα ενδεχόμενα παρατράγουδα και αδυναμίες που ενυπάρχουν σε αυτό το σύστημα. Με άλλα λόγια θέλω να πω, ότι άπαξ και ψηφίσουμε αυτές τις διατάξεις, διαρρυθμισμένες κατάλληλα, αυτό δεν σημαίνει ότι από την επομένη αλλάζει το σύστημα λειτουργίας της Βουλής και πηγαίνουν τα πάντα στις Διαρκείς Επιτροπές. Αυτό σημαίνει ότι όλη αυτή η ευχέρεια θα μπορέσει να λειτουργήσει, μόνο αν καταρτίσουμε έναν Κανονισμό λειτουργίας της Βουλής που θα περιγράφει λεπτομερώς αυτό το σύστημα και από την ψήφιση του οποίου θα αρχίσουν να εφαρμόζονται όλα αυτά που προβλέπουμε εδώ πέρα.
Γι' αυτό θα ήθελα να προλάβω το σχετικό πανικό που έχει δημιουργηθεί ότι καταργούνται τα δικαιώματα των Βουλευτών, ότι φιμώνεται ο Βουλευτής, ότι τα μικρά κόμματα εξαφανίζονται.
Δεν ξέρω, ίσως πρέπει στο Σύνταγμα να το πούμε ρητά, ότι οι διατάξεις αυτές και η ευχέρεια ψήφισης νόμων στις Διαρκείς Επιτροπές θα αρχίσει να εφαρμόζεται μόνο αφού ψηφιστεί Κανονισμός της Βουλής, τον οποίο θα τον εγκρίνουμε όλοι και θα προβλέπει τις λεπτομέρειες. Γιατί το λέω αυτό; Διότι πράγματι υπάρχουν πάρα πολλοί κίνδυνοι από το σύστημα. Υπάρχουν κίνδυνοι από το γεγονός ότι ορισμένοι Βουλευτές ή και κόμματα, επειδή έχουν λίγους Βουλευτές, θα αποκλειστούν από συμμετοχή στη νομοθετική εργασία. Μπορεί να υπάρχουν μεγαλύτεροι κίνδυνοι αποκλεισμού των Βουλευτών μέσω της ταυτόχρονης λειτουργίας των Διαρκών Επιτροπών και της Ολομέλειας, ώστε πρακτικά ο Βουλευτής να αδρανοποιείται παντελώς. Υπάρχει και το πρόβλημα του "μανιπουλαρίσματος" των συνθέσεων των Διαρκών Επιτροπών -κυρίως αυτό αφορά τα δύο μεγάλα κόμματα- ώστε να επιτυγχάνονται σύνοδοι με ειδικές συνθέσεις των επιτροπών και να εισάγονται νομοσχέδια, όταν η σύνθεση των Διαρκών Επιτροπών βολεύει για το σχηματισμό κάποιων πλειοψηφιών. Αυτό αναφέρεται κυρίως στην κυβερνητική πλειοψηφία βέβαια, αλλά δεν αφορά λιγότερο και τη μείζονα τουλάχιστον αντιπολίτευση.
Τι πρέπει να κάνουμε, λοιπόν, σε αυτές τις διατάξεις; Οπωσδήποτε πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα να ψηφίζονται νομοσχέδια στις Διαρκείς Επιτροπές. 'Οπως θα δείτε και στις δύο διατάξεις που δίνουν αυτήν τη δυνατότητα χρησιμοποιείται η μαγική λέξη "μπορεί". Το άρθρο 70 λέει ότι ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει ότι το νομοθετικό έργο ασκείται και από τις Διαρκείς Επιτροπές, και στο άρθρο 72 παράγραφος 2 λέει ότι η συζήτηση και ψήφιση των άλλων νομοσχεδίων, πλην αυτών βέβαια της πρώτης παραγράφου, "μπορεί" να γίνεται από τις Διαρκείς Επιτροπές.
Το άλλο που πρέπει να προσέξουμε είναι, αν υιοθετηθεί και εφαρμοστεί το σύστημα, τι είναι το ελάχιστο που πρέπει να προβλέψουμε στο Σύνταγμα που θα είναι υποχρεωτικό για τον Κανονισμό, διότι και ο Κανονισμός απόφαση της πλειοψηφίας είναι.
Νομίζω ότι υπάρχουν τρεις δικλείδες που εξασφαλίζουν την παρέμβαση της Ολομέλειας: Η πρώτη είναι, όταν κατατεθεί το νομοσχέδιο, όπου ένας αριθμός Βουλευτών ή ένα κόμμα μπορεί εξ' αρχής να ζητήσει απόφαση από την Ολομέλεια, ώστε το νομοσχέδιο να μην ψηφισθεί από τις Διαρκείς Επιτροπές, αλλά να συζητηθεί στην Ολομέλεια. Η δεύτερη ασφαλιστική δικλείδα είναι κατά την έναρξη της συζήτησης στην Διαρκή Επιτροπή, όπου μπορεί Βουλευτής να προτείνει και η Διαρκής Επιτροπή, με την πλειοψηφία της βέβαια, να αποφασίσει ότι το νομοσχέδιο φεύγει από εκεί και πηγαίνει στην Ολομέλεια της Βουλής. Και η τρίτη ασφαλιστική δικλείδα είναι, αφού ψηφιστεί το νομοσχέδιο από την Διαρκή Επιτροπή πάλι με πρόταση ενός κόμματος ή ενός αριθμού Βουλευτών να έρχεται το νομοσχέδιο στην Ολομέλεια και να συζητείται σε μια συνοπτική διαδικασία, σε μια συζήτηση. Εγώ θα έλεγα ότι μπορούμε να βάλουμε και μέχρι δύο συνεδριάσεις.
Επίσης, συμφωνώ με τις προτάσεις του κ. Παυλόπουλου ότι τα ατομικά δικαιώματα πρέπει να διευρυνθούν στην παράγραφο 1 του άρθρου 72.
Επίσης, οι επιτροπές στα τμήματα διακοπών να μην ψηφίζουν νομοσχέδια, αλλά να μπορούν να επεξεργάζονται μόνο τα νομοσχέδια. Και βεβαίως στις επιτροπές πρέπει να βάλουμε ένα μίνιμουμ παρουσίας για να γίνει η ψηφοφορία, όπως το προτείνουμε, που είναι τα 2/5 των μελών της Διαρκούς Επιτροπής. Πάντως, επειδή όλα αυτά θα τα ρυθμίσουμε έτσι ώστε να εξαρτηθούν από κάποιο κανονισμό ο οποίος θα μας ικανοποιεί, θα πρέπει να μπει και μια καθοδηγητική αρχή για τον Κανονισμό της Βουλής που θα λέει ότι αυτός πρέπει να εξασφαλίζει την άνετη άσκηση του κοινοβουλευτικού έργου του κάθε Βουλευτή.
Αυτό το λέω για να αποφευχθούν οι ταυτόχρονες λειτουργίες των Διαρκών Επιτροπών και κυρίως η ταυτόχρονη λειτουργία της Ολομέλειας της Βουλής με τις Διαρκείς Επιτροπές.
Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να συνεδριάζουμε πέντε μέρες την εβδομάδα καθ' όλο το χρόνο. Μπορούμε να έχουμε τέσσερις ή πέντε όλες κι όλες συνεδριάσεις νομοθετικής εργασίας κατά μήνα και έναν ανάλογο αριθμό κοινοβουλευτικού ελέγχου, να έχουμε και μέρες ελεύθερες από εργασία στην Ολομέλεια κατά εβδομάδα και ασφαλώς οι Διαρκείς Επιτροπές να διαρρυθμίζονται έτσι, ώστε να μπορούμε να μετέχουμε παντού.
Νομίζω ότι μπορούμε να απαλλαγούμε από ορισμένες φοβίες που μας διακατέχουν δικαίως και ταυτόχρονα να έχουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη μεταξύ μας συνεργασία.