ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΑ'-24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2003:Πρόταση νόμου ΝΔ, αρμοδιότητας Υπ. Εσωτερικών "Διαφάνεια στα οικονομικά κομμάτων, πολιτικών προσώπων και ΜΜΕ"(Εισηγήτρια)
Η πρότασή μας αυτή για την αποκατάσταση των εγγυήσεων διαφάνειας στο δημόσιο βίο κατατέθηκε στις 8 Μαΐου του 2003. Συζητήθηκε στη Διαρκή Επιτροπή στις 18 Ιουνίου του 2003. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τόσος χρόνος που έχει περάσει –και δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά μας- θα την έχει κάνει ανεπίκαιρη.
Όμως δυστυχώς ή ευτυχώς η συζήτηση αυτής της πρότασης νόμου γίνεται σε μια εποχή οδυνηρής επικαιρότητας λόγω των καθημερινών πλέον αποκαλύψεων για περιπτώσεις αδιαφάνειας και απίστευτης διαφθοράς που χαρακτηρίζουν πλέον συνολικά το δημόσιο βίο. Αν δηλαδή, διαβάζοντας την ειδησεογραφία ακόμα και των τελευταίων εβδομάδων μόνο, προσπαθούσε κανείς να δώσει έναν τίτλο στο κλίμα που επικρατεί τον τελευταίο καιρό, μόνο με ένα τρίπτυχο ως προμετωπίδα θα χαρακτήριζε την επικρατούσα κατάσταση «Αδιαφάνεια, διαπλοκή, διαφθορά». Αδιαφάνεια που οδηγεί στη διαπλοκή και διαπλοκή που οδηγεί στη διαφθορά.
Για να τεκμηριώσω αυτό που σας λέω θα αναφερθώ μόνο επί τροχάδην σε περιστατικά και ειδήσεις των τελευταίων ημερών.
Στις 14.11.2003 ο μόλις αποχωρήσας από την έδρα του εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, τέως αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ομιλεί για διαπλοκή, διαφθορά και αδιαφάνεια όχι μόνο στη δικαιοσύνη, όπου εκεί τονίζει ότι τα περιστατικά είναι μεμονωμένα και περιορισμένα, αλλά λέει απερίφραστα ότι η διαφθορά στη Δημόσια Διοίκηση είναι γενικευμένη. Διαπιστώνει ενόχληση κυβερνητικών παραγόντων για κινήσεις του ως προς το χειρισμό ευαίσθητων υποθέσεων, καθώς επίσης ασυγχώρητες καθυστερήσεις και περίεργους χειρισμούς σε υποθέσεις διαφθοράς.
Μόλις προ ημερών το Ελεγκτικό Συνέδριο εκδίδει απόφαση -πέραν των εκθέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου που ως συνήθως είναι καταπέλτης- και θεωρεί παράνομες τις δημοπρατήσεις δημοσίων έργων χωρίς προηγουμένως να υπάρχει οριστική μελέτη. Μια πρακτική που ακολουθείται και που ειδικά περιλαμβάνεται και στην πρόταση νόμου τη δική μας όπου προτείνουμε την κατάργησή της.
Μόλις στις 20 Νοεμβρίου η εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» αποκαλύπτει ένα απίστευτο έγγραφο, το οποίο παρουσιάζει τα εσωτερικά εργολαβικά σύμφωνα που συνάπτουν, εργολήπτριες εταιρείες, προκειμένου να πάρουν τα έργα που δημοπρατούνται. Σύμφωνα, δηλαδή, όπου γίνεται ειδικός χειρισμός του περίφημου μαθηματικού τύπου, δημιουργούνται ομάδες εταιρειών, προκειμένου να χτυπήσουν το έργο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να οδηγηθεί η επιλογή εκεί που θέλουν και όπου περιέχονται ακόμα και οι εσωτερικές συμφωνίες, πώς θα μοιραστεί μεταξύ τους το κέρδος από το έργο.
Αποκορύφωμα όλων είναι το συνέδριο της Παντείου που τέλειωσε κατά τις πληροφορίες μου χθες, με τον εντυπωσιακό τίτλο «Διαφθορά και σκάνδαλα στη Δημόσια Διοίκηση και πολιτική» όπου εκεί αποκαλύφθηκαν και διατυπώθηκαν από εκπροσώπους της Δημόσιας Διοίκησης και άλλων χώρων του κρατικού μηχανισμού τρομερές διαπιστώσεις για το επίπεδο αδιαφάνειας και διαφθοράς στο δημόσιο βίο.
Μια δημοσκόπηση του Ελληνικού Κέντρου Πολιτικών Ερευνών του Παντείου Πανεπιστημίου, για παράδειγμα που δημοσίευσαν τα «ΝΕΑ» προ ημερών, δείχνει ότι οι Έλληνες αντιμετωπίζουν τη διαφθορά σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου. Πλην όμως θεωρούν ότι είναι ιδιαιτέρως εντοπισμένη στα κόμματα. Και ακούστε πού βρισκόμαστε, ώστε ο λαός να κατανέμει τα κόμματα με ποσοστά ανάλογα της διαφθοράς που παρουσιάζουν. Και συνδέει το ΠΑΣΟΚ με διαφθορά 55%, ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία με 28%, ο Συνασπισμός με 17% και το ΚΚΕ με 11%, ενώ μόλις δύο στους δέκα πολίτες δηλώνουν ότι θα κατήγγειλαν μια παράνομη πράξη στις αρμόδιες αρχές διότι απλούστατα πιστεύουν ότι τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει με μια απλή καταγγελία.
Αποκορύφωμα δε όλων είναι η δήλωση του ιδίου του Υπουργού Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, του κ. Σκανδαλίδη, ο οποίος μιλώντας σ΄ αυτό το συνέδριο της Παντείου είπε το εξής χαρακτηριστικό: Διαπίστωσε ότι «σύμβουλοι αναπτυξιακών μελετών ζουν πλουσιοπάροχα, εκμεταλλευόμενοι «άκρες» στους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυβερνήτες και Υπουργοί ενισχύουν εταιρείες έξω από διαφανείς διαδικασίες, χιλιάδες «πόθεν έσχες» στον Άρειο Πάγο δεν ελέγχονται ποτέ γιατί δεν υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου». Αυτά τα λέει ο αρμόδιος Υπουργός.
Τι να πούμε, λοιπόν, κύριοι συνάδελφοι, όταν ακόμα και ο αρμόδιος Υπουργός εκφράζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο για ό,τι επικρατεί αυτήν τη στιγμή, για την απίστευτη αδιαφάνεια, διαπλοκή και διαφθορά που επικρατεί στο δημόσιο βίο; Πώς αντιδρά η Κυβέρνηση; Το ερώτημα είναι τι κάνει η Κυβέρνηση και ειδικά ο Πρωθυπουργός για να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση, σε ποιες άμεσες θεσμικές παρεμβάσεις προχωρεί, ώστε να βάλει φραγμό στις διόδους της διαπλοκής και της διαφθοράς που προφανώς –και όπως θα δούμε αμέσως- η ίδια η Κυβέρνηση άνοιξε;
Πρώτα απ’ όλα κωλυσιεργεί. Έχουν εξαγγελθεί εδώ και καιρό διάφοροι νόμοι που θα έρθουν, το «πόθεν έσχες» και πολλοί άλλοι, που θα καταπολεμήσουν τη διαφθορά. Τίποτα μέχρι στιγμής δεν έχει έρθει. Και αυτά που εισηγούμαστε εμείς από το Μάιο του 2003 και που περιελαμβάνονταν στις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού, και αυτές ακόμα δεν έχουν γίνει πραγματικότητα σε κανένα σημείο. Το μόνο που κάνει ο Πρωθυπουργός είναι κάποιες θεαματικές κινήσεις εσωτερικής κατανάλωσης στο ΠΑΣΟΚ, που δυστυχώς πρέπει να πω ότι απαξιώνουν την πολιτική συνολικά και τους πολιτικούς. Επιδίδεται σε αλληλογραφία με τους Βουλευτές της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας. Πρώτα τους έστειλε γράμμα για να αποκαλύψουν τις χρηματιστηριακές τους συναλλαγές, λες και δεν υπήρχε άλλος τρόπος ελέγχου. Δεν έχουμε καταθέσει από το Μάιο και νωρίτερα τον τρόπο με τον οποίο θα ελέγχεται αυτό το σκέλος της δραστηριότητας των πολιτικών; Τελευταία, αλληλογραφεί εν όψει εκλογών και προχωρεί και σε κάποιους θεαματικούς «αποκεφαλισμούς», αφήνοντας την εντύπωση ότι πρόσωπα του στενού του περιβάλλοντος, που αποκλείστηκαν, συνδέονται με περιπτώσεις διαφθοράς και αδιαφάνειας, όπως τα εξοπλιστικά προγράμματα και το χρηματιστήριο.
Αυτά είναι βέβαια περιστατικά που μας ενδιαφέρουν συνολικά ως πολίτες και πολιτικούς, έχουν σχέση όμως με τα εσωτερικά του ΠΑΣΟΚ. Αλλά το πρόβλημα που θέτουν είναι πολύ μεγαλύτερο: Δηλαδή τι είναι η διαφθορά, η διαπλοκή και η αδιαφάνεια στη χώρα μας; Εσωτερική υπόθεση του ΠΑΣΟΚ και κάποιων στελεχών του στενού αρχηγικού περιβάλλοντος; Είναι υπόθεση ενός κόμματος ή είναι θεσμικό πρόβλημα, για το οποίο η Κυβέρνηση είναι υπεύθυνη, γιατί δημιούργησε αυτήν την κατάσταση; Και θα δούμε γιατί τη δημιούργησε. Είναι θεσμικό πρόβλημα για το οποίο η Κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει με θεσμικά μέτρα που θα πλήττουν καίρια και στην καρδιά το πρόβλημα.
Βέβαια δεν αποκλείεται ο Πρωθυπουργός, αν ηρωτάτο –και το έχει κάνει σε άλλες συζητήσεις- να μας πει: «Αυτή είναι η Ελλάδα και εν πάση περιπτώσει για αυτά τα θέματα αρμόδια είναι να επιληφθεί η Δικαιοσύνη. Έχει κληθεί μάλιστα και επισήμως ο εισαγγελεύς να παρέμβει και κάποιες υποθέσεις με κάποια στοιχεία έχουν σταλεί στη δικαιοσύνη». Ξέρετε τι λέει ο εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου και πώς εξηγεί, γιατί ευαίσθητες υποθέσεις με πολιτικό αντίκρισμα που αφορούν περιπτώσεις διαφθοράς –και θα τις αναφέρω γιατί είναι πασίγνωστες- είναι «σκαλωμένες» στη δικαιοσύνη και δεν περπατούν ούτε βήμα;
Λέει κατά λέξη: «Υπάρχουν εγγενείς δυσχέρειες μέσα στις υποθέσεις και στις δικογραφίες. Κουκουλώνονται από πιο κάτω, από τις κρατικές υπηρεσίες. Έρχονται ήξεις αφήξεις». Και αναφέρει ένα παράδειγμα, το παράδειγμα του ελικοπτέρου του ΕΚΑΒ, το γνωστό τραγικό δυστύχημα, λέγοντας πόσος χρόνος χρειάστηκε και δεν ξέρει ακόμα αν έχει η Δικαιοσύνη στα χέρια της την πραγματογνωμοσύνη που χρειάζεται. Αναφέρεται επίσης και στο περίφημο ναυάγιο του Σάμινα όπου το Συμβούλιο Ναυτικών Ατυχημάτων έβγαλε το πόρισμά του μετά από πάρα πολύ χρόνο, δηλαδή μόλις προ ολίγου.
Για να έχετε και μια εικόνα, κύριοι συνάδελφοι, πώς διαλευκαίνονται οι υποθέσεις που στέλνονται ανεπεξέργαστες και χωρίς αποδεικτικά στοιχεία στον εισαγγελέα, να σας πω πού βρίσκονται και μερικές απ’ αυτές τις υποθέσεις.
Κτηματολόγιο. Αν δεν έχει πολιτικό ενδιαφέρον αυτή η υπόθεση, αν δεν εξαρτώνται πολιτικές ευθύνες από τις διαπιστώσεις της Δικαιοσύνης για τους παράγοντες του Κτηματολογίου. Εκκρεμεί ακόμη στην ανάκριση από το Σεπτέμβριο του 2001 στον 9ο ειδικό ανακριτή. Τον αναφέρω με τον αριθμό του βεβαίως και όχι με το όνομά του, το οποίο έχει γίνει πασίγνωστο, διότι ο ίδιος έχει χειριστεί και άλλη υπόθεση επιχειρηματία άμεσα συνδεδεμένου με τις κρατικές προμήθειες και με τα κρατικά έργα, όπου εκεί η δίωξη ασκήθηκε στις 16.2.2002, έμεινε ανενεργός η υπόθεση στον ανακριτή και έκλεισε με τυπική κλήση. Κατόπιν, πήγε στο εφετείο για να επιληφθεί η ολομέλεια των εφετών που δεν επελήφθη, ξαναγύρισε στον ίδιο ανακριτή, ο κύριος ανακριτής διαφώνησε με την εντολή του εισαγγελέα εφετών και τώρα περιμένουμε να επιλυθεί η διαφωνία.
Θέλετε και άλλα παραδείγματα; Σας είπα ότι για το Σαμίνα δεν έχει βγει ούτε καν παραπεμπτικό βούλευμα. Το δυστύχημα του Φάλκον συνέβη στις 14.9.1999 και ακόμη δεν έχει τελειώσει η δίκη. Αφήστε πλέον το χρηματιστήριο στα χέρια της 19ης ανακρίτριας που έσπασε σε τέσσερις και περισσότερες υποθέσεις και δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε πλέον πού βρίσκεται η κάθε υπόθεση. Ενώ μάλιστα επρόκειτο να ασκηθούν πειθαρχικές διώξεις κατά της συγκεκριμένης ανακρίτριας από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου –όχι ότι μας ενδιαφέρουν τα προσωπικά της, αλλά ο τρόπος χειρισμού των υποθέσεων- έσπευσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης και απεδέχθη την παραίτησή της για να μην υπάρξει ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Ποιο είναι το συμπέρασμα, κύριοι συνάδελφοι; Ότι σ΄ αυτόν τον τόπο και από την υπεύθυνη Κυβέρνηση και από τον Πρωθυπουργό, που άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου για να περνάει η αδιαφάνεια και η διαπλοκή, δεν γίνεται απολύτως τίποτα.
Κύριοι συνάδελφοι, με την παρούσα πρόταση επιχειρούμε να κλείσουμε μερικές μόνο από τις μυστικές και φανερές διόδους που θεσμοθέτησε η Κυβέρνηση ώστε να εξυπηρετούνται τα ευνοημένα απ’ αυτήν συμφέροντα.
Στο χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης είναι γνωστή η κερκόπορτα του βασικού μετόχου που άνοιξε η Κυβέρνηση από τη συνταγματική μεταρρύθμιση και την προχώρησε με τον ειδικό νόμο, καθώς και η ρύθμιση των παρενθέτων προσώπων που αν αποδείξουν οικονομική αυτοτέλεια γίνονται δεκτά ως παρένθετα πρόσωπα. Και αυτό, για να υπάρχει η διαπλοκή Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και δημοσίων έργων και προμηθειών. Κάνουμε, λοιπόν, αυτήν την πρόταση για να περιοριστεί αυτή η δίοδος την οποία άνοιξε η Κυβέρνηση.[…]
Στα δημόσια έργα και τις προμήθειες καταργούμε τον περίφημο μαθηματικό τύπο για τον οποίο μόλις μίλησα, καταργούμε τα τεχνάσματα των κοινοπραξιών και των εκπτώσεων, καταργούμε τις κατά παρέκκλιση προγραμματικές συμβάσεις των δημοσίων επιχειρήσεων, ενισχύουμε το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και δημιουργούμε νέα ανεξάρτητη αρχή για τις συμβάσεις και τις προμήθειες, επαναφέρουμε την απιστία κατά της περιουσίας του δημοσίου ως κακούργημα, εισάγουμε δικαστικό έλεγχο στο «πόθεν έσχες» των Βουλευτών και άλλα. Δεν προσδοκούμε βέβαια ότι η πρότασή μας θα γίνει δεκτή, άλλωστε δεν τίθεται πια σε ψηφοφορία. Προσδοκούμε όμως να υψωθεί μια φωνή διαμαρτυρίας από ολόκληρη τη Βουλή για την πορεία που ακολουθεί η Κυβέρνηση, τραυματίζοντας βάναυσα την αξιοπιστία της πολιτικής και αφήνοντας έκθετη τη χώρα μας και στον ευρωπαϊκό χώρο.[...]
Είχα ετοιμάσει ένα προς ένα να αντικρούσω τα επιχειρήματα του κυρίου Υπουργού που προέβαλε κατά της πρότασής μας, αλλά υπήρξε τόσο εκκωφαντική η αντίδραση του Πρωθυπουργού και Αρχηγού του ΠΑΣΟΚ στην πρότασή μας, ώστε πραγματικά περίπου έχω χάσει τα λόγια μου.
Νομίζω ότι είναι μία μαύρη μέρα για τον κοινοβουλευτισμό αυτής της Αίθουσας το να διαγράφεται συνάδελφος από την Κοινοβουλευτική του Ομάδα, συνάδελφος του κυβερνώντος κόμματος, επειδή τόλμησε να υπερψηφίσει μία πρόταση της Νέας Δημοκρατίας. Και δεν υπήρξε μία τυχαία πρόταση, όπου δεν ακολούθησε τη γραμμή του κόμματος, αλλά υπήρξε μία θεμελιακή πρόταση που θίγει τον τρόπο λειτουργίας του πολιτεύματος και τα θεμέλια του δημοσίου βίου.
Τι συμπέρασμα να βγάλουμε, για το πώς αντιμετωπίζει ο Πρωθυπουργός τα βασικά και καίρια προβλήματα ήθους και κοινοβουλευτικής πρακτικής σ’ αυτήν την Αίθουσα, όταν η μοναδική αντίδραση στην πρόταση μας την οποία μας προβάλλει είναι να διαγράψει το Βουλευτή του από την Κοινοβουλευτική Ομάδα;
Λυπούμαι πάρα πολύ γι’ αυτήν την αντίδραση. Εκφράζω τη συμπάθειά μου προς τον κ. Σπυριούνη, γιατί νομίζω ότι έκανε μία πράξη θάρρους και κοινοβουλευτικού ήθους. Είναι κρίμα, αντί να επιβραβεύουμε τέτοιες στάσεις ακόμα και όταν δεν εξυπηρετούνται τα συμφέροντά μας, να καταλήγουμε σε διαγραφές και τέτοιου είδους βίαιες αντιδράσεις.
Βέβαια, καταλαβαίνω και τη θέση του κυρίου Υπουργού. Δεν αναμένω να απαντήσει. Τι να πει για μία πράξη και μία κίνηση, στην οποία ο ίδιος δεν συμμετείχε, όπως αντιλαμβάνομαι, και για την οποία πραγματικά δεν υπάρχει καμία δικαιολόγηση; Αρκούμαι μόνο να πω τούτο: Η πρότασή μας υπήρξε σαφέστατη και απολύτως συγχρονισμένη. Έπιασε τα καίρια θέματα, από όπου περνάει η διαπλοκή και η διαφθορά στη χώρα μας.
Ο κύριος Υπουργός μας παρέπεμψε στο να συζητήσουμε άλλα θέματα σχετικά με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, το χρηματιστήριο, τα δημόσια έργα και να μην εμμείνουμε σ’ αυτά που προτείνουμε. Όμως, για ποια θέματα να μιλήσουμε, κύριε Πρόεδρε; Ας πάρουμε τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης:
Επανειλημμένα έχει έρθει ο Πρόεδρος του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας και το μόνο που έχει παραδεχτεί και έχουμε διαπιστώσει, είναι ότι ειδικά το Τμήμα Διαφάνειας του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου περίπου δεν λειτουργεί .Ο έλεγχος του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ δεν προχωρά, είτε διότι υπάρχουν ατέλειες ακόμη στη συγκρότηση του Συμβουλίου, είτε διότι παρεμβάλλεται ο θεσμός των off shore εταιριών και δεν μπορεί το Συμβούλιο να κάνει τίποτε. Πάντως δεν γίνεται το παραμικρό βήμα.Και μας συζητά και μας ρωτά ο κύριος Υπουργός γιατί εμμένουμε στο βασικό μέτοχο και στα παρένθετα πρόσωπα; Η απάντηση είναι αυταπόδεικτη.
Ήρθε ποτέ ο κύριος Υπουργός να παρακολουθήσει την ανάκριση του Προέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας; Τι είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς; Ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που διορίζεται από την Κυβέρνηση και ακολουθεί πιστά τις κυβερνητικές εντολές.
Ο χρόνος της ομιλίας μου συμπληρώθηκε και δεν μπορώ να εισέλθω στις άλλες λεπτομέρειες από την απάντηση του κυρίου Υπουργού. Αρκούμαι στο σημείο αυτό να εκφράσω τη λύπη μου για ό,τι συνέβη απόψε στη Βουλή. Δεν θέλαμε τέτοια υποδοχή και τέτοια απάντηση στην πρότασή μας.
Ναι μεν κάνουμε αντιπολίτευση, ναι μεν κρίνουμε και μάλιστα αυστηρά την Κυβέρνηση με μία πρόταση που δεν είναι για εκλογική εκμετάλλευση, αφού έχει κατατεθεί στη Βουλή από τον περασμένο Μάρτιο, αλλά δε θέλαμε να εκδηλωθεί μία τέτοια βάναυση πράξη προσβολής των κοινοβουλευτικών ηθών και δεν θέλαμε ένας πολύ αγαπητός συνάδελφος να τύχει αυτής της μεταχείρισης.