ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΜΗ'-5.12.2001(6483/2001):Πρόταση νόμου Προέδρου της Βουλής"Για την τροποποίηση διατάξεων του Κανονισμού της Βουλής"(Μέρος Κοινοβουλευτικό)
Είναι πολύ σημαντική η συζήτηση που κάνουμε σήμερα και νομίζω ότι οι τελικές μας αποφάσεις θα συμβάλουν σημαντικά και στην αναβάθμιση του ρόλου του Κοινοβουλίου και στην αναβάθμιση τη δική μας και του ρόλου μας ως μελών του Κοινοβουλίου, αλλά και στην ποιοτική βελτίωση της εικόνας μας προς τον ελληνικό λαό και των μηνυμάτων που θα πάρει από μας.
Θα περιοριστώ μονάχα σε τρία θέματα στη συζήτηση επί της αρχής, που συνδέονται άμεσα με τη συνταγματική μεταρρύθμιση και μας επιβάλλουν την αλλαγή διατάξεων του Κανονισμού.
Πριν μπω όμως σ' αυτά τα τρία θέματα, θα ήθελα να πω πόσο θετικός ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο Πρόεδρος της Βουλής προετοίμασε αυτήν την διαδικασία, αυτήν τη συζήτηση, παρουσιάζοντας ένα πρώτο συνολικό σχέδιο των αλλαγών, θέτοντάς το υπόψη των κομμάτων και κάνοντας ορισμένες βελτιώσεις, οι οποίες προέκυψαν μετά από τις συζητήσεις.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε σε όλα τα σημεία -γι' αυτό γίνεται άλλωστε αυτή η συζήτηση- αλλά πάντως η διαδικασία νομίζω ότι είναι θετική και όταν γίνεται και με καλό πνεύμα μπορεί να οδηγήσει σε καλό αποτέλεσμα.
Tα τρία σημεία στα οποία θέλω να επικεντρώσω την προσοχή μου είναι τα τρία βασικά σημεία της συνταγματικής μεταρρύθμισης. Το ένα είναι ότι αναβαθμίζονται οι Διαρκείς Επιτροπές και αποκτούν δικαίωμα διεξαγωγής νομοθετικού έργου και κοινοβουλευτικού ελέγχου, το δεύτερο είναι των ανεξαρτήτων αρχών και το τρίτο -κάτι που δεν το άκουσα να συζητείται μέχρι στιγμής αλλά είναι πολύ σημαντικό- είναι η νέα διαδικασία που εισάγεται για τον απολογισμό και ισολογισμό του κράτους.
Όσον αφορά τις Διαρκείς Επιτροπές, ψηφίσαμε ομόφωνα ότι οι επιτροπές πρέπει να διεξάγουν νομοθετικό έργο και κοινοβουλευτικό έλεγχο. Τι προβλέπεται εδώ;
Επισημάνθη και πρέπει να το δεχθούμε και να το δεχθούμε μόνο αν πρόκειται για ένα πρώτο μεταβατικό στάδιο και όχι σε μόνιμη βάση, ότι αυτή η μεταρρύθμιση είναι αποκλειστικά απ' αρχής μέχρι τέλους στα χέρια του Προέδρου της Βουλής. Το ποια νομοσχέδια εισάγονται στην Ολομέλεια, πλην εκείνων που ανήκουν ολοκληρωτικά στην Ολομέλεια κατά το άρθρο 71 παράγραφος 1, και ποια εισάγονται στις επιτροπές για ψήφιση ανήκει αποκλειστικά στην εκτίμηση του Προέδρου της Βουλής.
Δεν εκφράζω δυσπιστία απέναντι στον Πρόεδρο της Βουλής, αλλά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε από άποψη αρχής, ποιος έχει το προβάδισμα στην ψήφιση των νόμων. Η Ολομέλεια; Όλα εισάγονται στην Ολομέλεια και κατ' εξαίρεση εισάγονται στις επιτροπές ή όλα εισάγονται προς ψήφιση στις επιτροπές και κατ' εξαίρεση έρχονται στην Ολομέλεια; Αναζητούμε ένα τεκμήριο αρμοδιότητας. Και έτσι όπως ρυθμίζεται η κατάσταση τώρα δεν προκύπτει κάτι τέτοιο. Από εδώ προκύπτει ότι ο Πρόεδρος της Βουλής, που ξέρει ποια νομοσχέδια κατατίθενται, καταρτίζει μία ημερήσια διάταξη και σημειώνει παραπλεύρως τι θα πάει στην Ολομέλεια και τι στις επιτροπές.
Αυτό προκύπτει, αν διαβάσετε προσεκτικά τα άρθρα 39 και 89 του σχεδίου.
Άποψή μας είναι ότι δεν πρέπει να γίνεται αυτό. Πρέπει τουλάχιστον η Διάσκεψη των Προέδρων, που ήδη πλέον είναι ένα αναβαθμισμένο όργανο αφού βρίσκει και συνταγματική αναγνώριση στο άρθρο 101Α΄, να επιλαμβάνεται εκ των προτέρων με αυτό το θέμα, με την προϋπόθεση να αποφασίσουμε όλα μεν να πηγαίνουν στις Διαρκείς Επιτροπές και για ψήφιση, αλλά η Διάσκεψη των Προέδρων να έχει την εξουσία, να κρατά για την Ολομέλεια και να εισάγει σε αυτήν ορισμένα νομοσχέδια βάσει κριτηρίων που θα περιγράψουμε, όπως η σημασία του νομοσχεδίου, το υπερβολικό οικονομικό κόστος και οι μεγάλες κοινωνικές επιπτώσεις.
Νομίζω ότι αυτή η ρύθμιση είναι η πιο σωστή και η πιο δημοκρατική και για την εσωτερική δημοκρατία της Βουλής.
Ένα άλλο μειονέκτημα που βλέπω στις διατάξεις είναι και το εξής: Αν εισαχθεί -βέβαια κατά το σχέδιο από τον Πρόεδρο- ένα νομοσχέδιο στη Διαρκή Επιτροπή για να ψηφισθεί και η Επιτροπή με απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή του ημίσεως πλέον ενός, αμφισβητήσει την αρμοδιότητά της και κρίνει ότι αυτό πρέπει να πάει στην Ολομέλεια, όχι βέβαια βάσει του άρθρου 71 παράγραφος 1 διότι αυτά τα νομοσχέδια πάνε υποχρεωτικά εκεί, αλλά γιατί κρίνει για κάποιους λόγους ότι το νομοσχέδιο αυτό πρέπει να εισαχθεί στην Ολομέλεια, τι γίνεται κατά το σχέδιο; Συνεχίζει ανενοχλήτως η Επιτροπή τη συζήτηση του νομοσχεδίου, το ψηφίζει, ενώ το θέμα πηγαίνει στην Ολομέλεια και αν η Ολομέλεια αποφασίσει ότι πρέπει να συζητηθεί στην Ολομέλεια ξανασυζητείται εκεί και ξαναψηφίζεται.
Αν καταλαβαίνω καλά, διότι διατηρώ μια επιφύλαξη μήπως παρερμηνεύω τις διατάξεις, νομίζω ότι αυτά δεν είναι σωστά. Εάν οι μισοί και πλέον Βουλευτές -δεν εξετάζω πού ανήκουν, κατά κανόνα στην πλειοψηφία θα ανήκουν, αλλά μπορεί να συμβεί και κάτι διαφορετικό- πιστεύουν ότι το νομοσχέδιο δεν πρέπει να το κρατήσουν μέχρι τέλος, θα πρέπει να σταματήσουν, θα πρέπει δηλαδή να ανασταλεί η διαδικασία μέχρις ότου αποφανθεί η Βουλή.
Υπάρχει και μια τρίτη μεγάλη εξουσία του Προέδρου σε αυτό το σημείο ότι ο Πρόεδρος - μπορεί να στέλνει νομοσχέδια και σε άλλη επιτροπή, πλην εκείνης όπου ανήκει το νομοσχέδιο σύμφωνα με τον Υπουργό που έχει τη νομοθετική πρωτοβουλία. Και όχι μόνο μπορεί να αλλάξει την επιτροπή, αλλά μπορεί να προκαλέσει και αλλαγή της σύνθεσης της επιτροπής μετά από συνεννόηση βέβαια με τις κοινοβουλευτικές ομάδες.
Μια τέτοια σύγχυση, ένα τέτοιο, ας μου επιτραπεί η έκφραση, "ανακάτεμα" της ύλης, των αρμοδιοτήτων και "ανακάτεμα" του Προέδρου της Βουλής σ' αυτήν τη διαδικασία νομίζω ότι δεν είναι σωστό και δεν συμβάλλει στο να υπάρχει η απαραίτητη διαφάνεια και ηρεμία στις εργασίες της Βουλής.
Συνεπώς η πρότασή μας είναι τα νομοσχέδια να πηγαίνουν όλα στις επιτροπές κατά τεκμήριο για ψήφιση, αλλά η Διάσκεψη των Προέδρων, εκεί που λέει στο άρθρο 14 "εξετάζει την ημερήσια διάταξη", να διευρυνθεί και να μπει "καθορίζει την ημερήσια διάταξη ως προς την ύλη" και όχι ως προς τις ημερομηνίες. Καθορίζει δηλαδή αν κάποια νομοσχέδια απ' αυτά που εκκρεμούν λόγω των στοιχείων που είπα προηγουμένως -σημασίας, κόστους, κοινωνικών επιπτώσεων- πρέπει κατευθείαν να συζητηθούν και να ψηφιστούν από την Ολομέλεια. Και βέβαια τότε θα καθορίζει και το χρόνο. Όχι διότι δεν θέλω ή με ενοχλεί να καθορίζει το χρόνο ο Πρόεδρος της Βουλής, αλλά δεν έχει και νόημα να βάζουμε όρια μέχρι τρεις εως τέσσερις συνεδριάσεις, διότι -νομίζω το είπε ο κ. Μαντέλης- αν πρέπει να γίνει σοβαρή δουλειά στην επιτροπή δεν μπορούν να ισχύουν τέτοιοι περιορισμοί.
Έρχομαι στο δεύτερο σκέλος των αρμοδιοτήτων των επιτροπών που είναι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος και προβλέπεται στο άρθρο 128β΄.
Δεν καταλαβαίνω τι είδους κοινοβουλευτικός έλεγχος είναι αυτός που προβλέπεται εδώ. Λέει "στην αρχή της πρώτης συνεδρίασης κάθε Διαρκούς Επιτροπής που διατίθεται για τη διεξαγωγή νομοθετικού έργου μπορεί όπως προβλέπεται στο άρθρο 32 να διεξάγεται συζήτηση για ένα ή δύο θέματα γενικότερης σημασίας ή ενδιαφέροντος της αρμοδιότητας του Υπουργείου, του οποίου το σχέδιο νόμου συζητείται και η συζήτηση αυτή κρατάει μιάμιση ώρα". Λέει επίσης πόσοι μετέχουν. Είναι κοινοβουλευτικός έλεγχος αυτό; Δεν είναι νομίζω.
Πρότασή μας είναι να γίνεται κοινοβουλευτικός έλεγχος στις Διαρκείς Επιτροπές, όπως προβλέπεται στο 132α΄, για την Ολομέλεια, δηλαδή με πρωτοβουλία Βουλευτών να έρχονται γενικότερα ζητήματα προς συζήτηση στην Επιτροπή, και επιπλέον να γίνεται και κάποιος από τον παραδεδομένο κοινοβουλευτικό έλεγχο. Για παράδειγμα, επίκαιρες ερωτήσεις ή κάποιου άλλου είδους ερωτήσεις.
Ως προς τις ανεξάρτητες αρχές τακτοποιήθηκαν τα πράγματα, δηλαδή η Διάσκεψη των Προέδρων, μπορεί να καλεί τους υπευθύνους και να λαμβάνει γνώση των εργασιών των ανεξαρτήτων αρχών. Επανέρχεται όμως το θέμα στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, όπου κατά την άποψή μας πρέπει να ανήκει η κοινοβουλευτική εποπτεία και η όλη παρακολούθηση των επιτροπών των ανεξαρτήτων διοικητικών αρχών. Θα έλεγα, κύριε Πρόεδρε, εκεί που λέτε ότι η έκθεση στέλνεται ή στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας ή στη Διαρκή Επιτροπή ή σε άλλη επιτροπή που συνιστά η Διάσκεψη των Προέδρων, τα "ή" δεν έχουν λόγο να υπάρχουν. Στέλνεται οπωσδήποτε το πόρισμα των ανεξαρτήτων διοικητικών αρχών στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας διά του Προέδρου βέβαια.[…]
Και το τελευταίο για τον απολογισμό και ισολογισμό γίνεται μια πάρα πολύ καλή ρύθμιση: Είναι επίσης πολύ σωστή η προσθήκη που γίνεται με τις τελευταίες τροποποιήσεις του Προέδρου στο άρθρο 32 για την παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Έχω δύο ερωτήματα μόνο. Δεν προβλέπεται, πότε ψηφίζεται από την Ολομέλεια ο απολογισμός και ο ισολογισμός. Εκτός εάν δεν μπόρεσα να το βρω. Διαχωρίζεται μεν από τον προϋπολογισμό, γιατί δεν μπορεί πλέον να ψηφισθεί μαζί, αλλά κάποιος χρονικός περιορισμός πρέπει να μπει. Σε ένα χρόνο; Σε δύο χρόνια; Πρέπει να προβλεφθεί. Εγώ προτείνω σε ένα χρόνο από τότε που κατατίθεται ο απολογισμός και η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Και μία τελευταία παράκληση. Επειδή η επιτροπή αυτή του απολογισμού και του ισολογισμού θα έχει πολύ δύσκολο δημοσιονομικό έργο, θα μελετάει δηλαδή πράγματα που αφορούν τη δημοσιονομική κίνηση, θα πρέπει να έχει μία υποστήριξη από τη Βουλή. Και γι' αυτό προτείνω, στην Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής να δημιουργηθεί και ένα δημοσιονομικό τμήμα που θα βοηθάει τους Βουλευτές στη μελέτη της πορείας εκτέλεσης του προϋπολογισμού και τελικά στην ψήφιση βέβαια του απολογισμού και του ισολογισμού.